Tüketici Kredisi ve Kredi Kartları Bakımından Tüketicinin Korunması
Protection of Consumers in Consumer Credit Contracts and Credit Cards
Şebnem AKİPEK ÖCAL
Günümüzde gelişen ekonomik şartların bir gereği olarak tüketici kavramı ile tüketici kredisinin bir bütün olarak anılmaya başladığı görülmektedir. Görece kıt kaynaklara sahip olan tüketiciler, istedikleri mal ve hizmetlere, tüketici kredisi sayesinde ulaşabilmektedir. Tüketicilerin elde etmiş oldukları gelir ile ya sahip olamayacakları ya da uzun bir süre sonra elde edebilecekleri mal ve hizmetler bakımından, tüketici kredisi bir anlamda tüketicilerin imdadına yetişen mekanizma olarak görülmektedir. Güçlü finans kuruluşları ve mevzuatı gereği tüketici kredisi vermeye yetkili işletmelerin sunmuş olduğu bu imkân sayesinde tüketiciler, kendi ödeme şartları doğrultusunda kredi kullanma yoluna gitmektedir. Aldığı kredi sayesinde birikimlerini yalnızca belli bir ihtiyaca yöneltmek yerine, çeşitli ihtiyaçların karşılanması yönünden de bir takım avantajlar sağlamaktadır.
Tüketici kredisi işleminde kredi veren konumunda bulunan tarafın, finansal bakımdan güçlü banka, özel finans kuruluşu veya finansman şirketleri şeklinde olduğu görülmektedir. Ekonomik hayatın belki de en önemli kalemini oluşturan tüketici kredilerinde bahsi geçen kuruluşların kendi çıkarlarını riske atmadan, gerektiğinde tüketicilerin aleyhine bile olabilecek hükümleri karşı tarafa sundukları bilinmektedir. Bu hükümler ağır mali ve hukuki sorunları içermekte, bu süreçte, kredi kullandıranlar, tüketicilere karşı bir yandan bazı haklara sahip olurken, aynı zaman borçları da üstlenmektedir.
Ülkemizde tüketici kredisi alanında yaşanan sıkıntıları gidermek maksadıyla kanun koyucu 1995 yılında 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 10. maddesinde tüketici kredilerini ayrı bir başlık altında düzenlemeyi uygun bulmuştur. Ardından 2003 yılında yapılan değişiklik ile 10/A maddesinde bir tüketici kredisi türü olarak kabul edilen kredi kartlarına ilişkin düzenlemeye de yasal bir zemin hazırlamıştır. Son olarak da 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6502 sayılı yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda, tüketici kredisine on maddelik ayrıntılı bir düzenleme getirmiştir.
Tüketici, Tüketici Kredisi, Tüketici Kredisi Sözleşmesi, Kredi Veren, Kredi Kartları, Cayma (Geri Alma) Hakkı, Faiz, Gecikme Faizi.
Today, as a requirement of improving economic conditions, consumer credit together with the concept of consumers as a whole, have started to be known. Consumers with relatively scarce resources, while obtaining goods and services use consumer credit. With the income of consumers, mostly it is difficult for them to obtain goods and services or takes a long time, consumer credit, in a sense, is seen as a rescue mechanism to the consumers. Due to the opportunity of getting consumer credit from strong financial institutions and using consumer credit laws and regulations that have been authorized, consumers have an easy access to obtaining credit. With the amount received the consumers have a possibility to meet a variety of needs, instead of only one need and in terms this situation provide them a number of advantages.
In a consumer credit transaction, on the creditor side who performs lending, we have the financially strong banks, private financial institutions or financing companies. Perhaps the most important item of economic life constitutes the aforementioned organizations in consumer credit without risking their own interests, even sometimes to the detriment of consumers, put forward different provisions. These provisions contain serious financial and legal problems, in the process, who extend credit to consumers with certain rights against the one hand, while at the same time assumes the debt.
In order to overcome the problems in the field of consumer credit, the legislator preferred to lay down a specific provision, namely article 10, in 1995, in the Law on Consumer Protection. Following this provision, in 2003 amendments, credit cards are also firstly regulated by a specific article, article 10/A. Lastly the new Law on Consumer Protection numbered 6502, dated 28 May 2014, brings a more detailed approach to consumer credit and regulates the field by ten different articles.
Consumer, Consumer Credit, Consumer Credit Contract, Creditor, Credit Card, Right of Withdrawal, Interest, Default Interest.
I. GİRİŞ
Tüketicinin korunması, dünya üzerinde yıllar süren bir mücadelenin eseridir. Kişilerin hayatları boyunca tüketici sıfatı ile yapmış olduğu her işlemde, kendilerinden özellikle ekonomik anlamda güçlü üretici ve satıcılar karşısında ezilmemesi, kuvvetle haklarını savunabilmesi ve aldatılmalara meydan vermeyecek şekilde örgütlenmesi uzun yıllar almıştır. Tüketicilerin arzu ettikleri mal ve hizmetlere sahip olması doğal olarak kendi kazançları ile doğru orantılıdır. Elde edilen veya elde edilmesi istenen mal ve hizmetlere kavuşmak kimi zaman mevcut gelirler dâhilinde olamamaktadır. Bu durumda banka, finans kuruluşu ve finansman şirketleri tarafından özellikle tüketim amaçlı verilen krediler bu bağlamda tüketici kredisi olarak adlandırılmaktadır.
Tüketici kredisi kavramı, ekonomik şartların bir gereği olarak hayatımıza girmiştir. Kişilerin mevcut kıt kaynakları ile elde etmek istedikleri mal ve hizmetlere sahip olma arzusu finansal bakımdan güçlü konumda bulunan banka, özel finans kuruluşları ve finansman şirketleri tarafından karşılanmaktadır. Diğer bir ifade ile belli bir mal veya hizmeti tüketim amacıyla satın almak ya da yararlanmak isteyen fakat mevcut gelir kaynakları ile bunları karşılamada yetersiz kalan tüketicilere maddi destek sağlamak, banka, özel finans kuruluşları ve finansman şirketlerince verilen tüketici kredileri ile mümkün olmaktadır.
Finans sisteminde tüketici kredileri ekonomik hayatın önemli bir kaynağını oluşturmaktadır. Kredi kullandıranlar ve tüketiciler bakımından tüketici kredisi olgusu büyük önem taşımaktadır. Tüketici kredisini kullanan tüketicinin alım gücü artarken diğer yandan kredi kullandırana karşı bir takım yükümlülükler üstlenmektedir. Benzer durum kredi kullandıranlar için de geçerlidir. Kredi kullandıranlar tüketicisi kredisi kullandırmak suretiyle tüketicilere karşı hem bir takım haklara sahip olurken, aynı zamanda borçları da doğmaktadır. Banka, özel finans kuruluşları ve finansman şirketleri ellerindeki para kaynaklarını tüketicilere kredi vermek suretiyle işletmekte ve kâr oranlarını yükseltmektedir. Finans sisteminin önemli bir kalemi olan tüketici kredileri, bir yandan tüketicileri korumayı hedeflerken diğer yandan banka, özel finans kuruluşları ve finansman şirketlerinin zarar görmesini engelleyecek ve onları tüketici kredisi vermekten vazgeçirmeyecek veya kredi verme şartlarını zorlaştırarak tüketicinin mağduriyetine sebep olacak tedbirler almasına yol açmayacak şekilde bir çözümün üretilmesini gerektirmektedir.
