İdari Para Cezalarına İtirazlarda 
Görevli Yargı Yerinin Belirlenmesi

Determination of Place of Jurisdiction for the Objections Raised
Against the Administrative Fines

Kenan Akbulut

Görev kuralları kamu düzenine ilişkin olduğundan, açılacak davaların ya da başka bir ifadeyle idari kararlara karşı yapılacak itirazlarda görevli yargı yerinin belirlenmesi ve buna uygun hareket edilmesi, hızlı ve sorunsuz bir yargı sisteminin işlemesi ve zaman kaybına mahal vermeyerek etkin bir kamu düzeninin sağlanması açısından oldukça önemlidir. Zaman zaman davanın açıldığı andaki kurallara göre görevli olan mahkeme davacılar tarafından belirlenememektedir. Bu kapsamda çalışmamız içerisinde, farklı konularda idari para cezalarına yapılan itirazlardan birkaç örnek verilmek suretiyle bu alanlarda görevli yargı mercilerinin belirlenmesi konusu ele alınacaktır.

İdari Para Cezası, İtiraz, Görevli Yargı Yeri.

Since the assignment rules are relevant to the public order, it is considerably important to ensure an effective public order by preventing loss of time and by ensuring fast and problem free judicial system, determining the place of jurisdiction for the lawsuits filed or in other words for the objections raised against the administrative jurisdiction and acting in compliance with this. Occasionally, the competent court cannot be determined by the plaintiffs according to the rules at the time the lawsuit is filed. In this context, subject to determine the competent judicial authorities in the field of objections raised against the administrative fines on different subjects is discussed in our study by providing several samples.

Administrative Fine, Objection, Competent Place of Jurisdiction.

1. Giriş

Devletin idari kurumları ve kuruluşları tarafından verilen cezalara idari para cezaları denir. İdari para cezaları kabahat niteliğindeki eylemlere karşı uygulanır ve birçok kanuni düzenlemede idari para cezalarına ilişkin hükümler yer almaktadır. Bakanlıklar, Sosyal Güvenlik Kurumu, düzenleyici ve denetleyici kurumlar idari para cezası kesen yerlere örnek olarak gösterilebilir. İdari para cezası, ödenmediği takdirde hapis cezasına dönüşmez. Zira suçlara karşı değil, kabahatlere karşı idari para cezası uygulanır. Ayrıca bu cezalar adli sicile işlenmez.

Söz konusu idari para cezalarına karşı itiraz yolu açıktır. Ancak uygulamada bu itirazların hangi yargı merciinde yapılacağına ilişkin ihtilaflar oluşmakta ve bu tarz sorunlar genelde Uyuşmazlık Mahkemesi kararları ile çözümlenmektedir. Bu çalışmada, idari para cezasına ilişkin farklı alanlarda görülen uygulama örneklerinden bahsedilerek hangi mercinin görevli yargı yeri olduğu konusuna açıklık getirilecek ve verilen örnekler açıklığa kavuşturulurken Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarından yararlanılacaktır. Söz konusu örnekler, yakın zamanda değişen kanunlarda, idari para cezasına itiraz konusunun nasıl düzenlendiğini gözler önüne sermektedir.

2. İdari Para Cezaları

Genel olarak idarî para cezaları idare tarafından ve adlî bir organın aracılığı olmadan verilen para cezası olarak tanımlanır. Bu anlamda, kanunda açıkça öngörülen ihlâller hakkında, para cezası yaptırımını uygulama yetkisinin kanun tarafından idareye tanındığı cezalar idarî niteliktedir. Bu tanıma göre, idarî para cezasının, hem kanunda belirtilmesi hem bunu vermek yetkisinin açıkça idareye verilmesinin kanunlarda öngörülmesi gereklidir.¹