Nelum Crimen Sine Lege ve Temel Özgürlükler

Şeref Ertaş

1. İLKENİN ÖNEMİ

Kanunsuz suç ve ceza olmaz (nelum crimen sine lege, nula poena sine lege) kuralı, Roma hukukundan beri tüm medeni toplumların ortak kuralı olmuştur. Bu kural tüm özgürlüklerin temelini oluşturur. Engizisyon devrinde dahi bu kuralın kutsiyeti kabul olunmuştur. Centel haklı olarak “günümüzde bu ilkenin anlamı sadece suç ve cezanın kanunsuz olamayacağı değildir, bu ilke aynı zamanda yasakoyucuya insan haklarının ve demokratik anayasal hakları ihlal eden ceza yasaları getirmeme yükümlülüğü getiren bir anlam taşımaktadır” dedikten sonra¹ bu ilkenin anlamı ve işlevinin üç yönlü olduğunu ifade etmektedir:

“-bireylerin hangi davranışlarının suç oluşturduğunu ve bunların hangisinin karşılığında hangi cezaların öngörüldüğünü bilmelerine olanak sağlamak,

-hakimlerin bireyleri keyfi cezalandırmalarını önlemek,