Büyükşehir Belediyesi ve İlçe Belediyeleri Arasındaki Yerel İdari Vesayet İlişkisi ve İmar Denetimi Örneği

Administrative Tutelage Relation Between Metropolitan Municipality and District Municipalities and Planning Supervision Example

Ali BAŞKAYA

Yerel yönetimler merkezi idare tarafından hukuki, yönetsel ve mali konular çerçevesinde idari vesayet denetimine tabi tutulmaktadır. Bu denetimin bir benzeri de büyükşehir belediyeleri ile ilçe belediyeleri arasında tahsis edilmiştir. Bütçe denetimini, imar planlaması ile imar uygulama süreci denetimini, kentsel dönüşüm ve ruhsat uygulamaları sürecindeki ilişkileri, çeşitli özel denetimler ve uygun görüş alma zorunluluğu uygulamalarını kapsayan bu denetim ilişkisi “yerel idari vesayet” olarak adlandırılmaktadır. Büyükşehir belediyesi ile ilçe belediyeleri arasındaki “yerel idari vesayet” ilişkisinin en somut örneği ise imar denetimidir.

Yerel Yönetimler, Belediyeler, Büyükşehir Belediyesi, İlçe Belediyeleri, İdari Vesayet, Yerel İdari Vesayet, Denetim, İmar, İmar Planlama, İmar Denetimi.

Local administrations are subject to administrative tutelage supervision within the frame of legal, managerial and fiscal subjects by central administrations. A similar of such supervision is built up between the metropolitan and district municipalities. This audit relation is named as “local administrative tutelage” which covers budget control, planning and development implementation process control, urban transformation and license application process relation, various private audits and obligation to take compliance opinion. The most concrete example of “local administrative tutelage” relation between metropolitan municipality and district municipalities is planning supervision.

Local Administrations, Municipalities, Metropolitan Municipalities, District Municipalities, Administrative Tutelage, Local Administrative Tutelage, Supervision, Planning, Zoning Plan, Planning Supervision.

Giriş

Yerel yönetim birimleri olan belediyeler merkezi idare tarafından işlem, organ, eylem ve personelinin denetimi kapsayacak bir şekilde denetime tabi tutulmaktadırlar. İdari vesayet olarak adlandırılan bu denetim ilişkisi; merkezin vesayet yetkisine bağlı diğer kamu tüzel kişilerinin yürütülebilir (icrai) kararlarını onaylama, reddetme, vazgeçme, istisnai olarak da yerine geçerek karar verme yetkisinin uygulaması olarak görülmektedir.

1982 Anayasasının 127. maddesinin 5. maddesinde merkezi idarenin, yerel yönetimler üzerinde idari vesayet yetkisine sahip olduğu belirtilmiştir. Mevcut bu vesayetin, yerel hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde olduğu ifade edilmiştir.

Merkezi idare tarafından idari vesayet kapsamında denetim altında tutulan belediyeler, kendi aralarında da bir denetim ilişkisine sahiptirler. Büyükşehir belediyeleri ile ilçe belediyeleri arasında gerçekleşen bu denetim ilişkisine yerel idari vesayet ilişkisi denir. Yerel idari vesayet bu kapsamda büyükşehir belediyeleri tarafından ilçe belediyeleri üzerinde gerçekleşen bütçe denetimi, imar denetimi, ilçe belediyelerinin yatırımlarının gerçekleşmesi sürecindeki yerindelik denetimini ifade etmektedir. Ayrıca yerel idari vesayet; büyükşehir belediyeleri ile ilçe belediyeleri arasındaki ilçe belediyelerinin görev alanlarına giren konulardaki denetim, ruhsat ve zabıta uygulamaları, uygun görüş alma zorunluluğu bulunan konularda yaşanan örnekler, kentsel dönüşüm süreci ve koordinasyon sürecinde yaşanan ilişkileri de kapsamaktadır.