6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Hükümleri Doğrultusunda Hazırlık İhbarı, Bekleme Süreleri ve Limanda Olsun Olmasın (wıpon) / Rıhtımda Olsun Olmasın (wıbon) Kaydının Değerlendirilmesi

Eşya taşıma sözleşmelerinde yükün en kısa zamanda, en etkin biçimde teslim edilmesi amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda, denizyoluyla yük taşımaları açısından, tarihsel gelişim içerisinde taşıyan ve taşıtanın yükleme/boşaltma işlemlerindeki yükümlülüklerini dengelemek amacıyla sefer çarterine konulacak çeşitli kayıtlar öngörülmüştür. Burada öngörülen iki önemli kayıt limana yanaşmış olsun olmasın (WIPON) ve rıhtıma yanaşmış olsun olmasın (WIBON) kayıtlarıdır. Bu çalışmanın amacını da işte bu WIPON ve WIBON kayıtları ile hazırlık ihbarı ve bekleme süreleri arasındaki ilişkiyi ele almak ve bu doğrultuda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde değerlendirmelerde bulunmak oluşturmaktadır.

Limana Yanaşmış Olsun Olmasın (WIPON), Rıhtıma Yanaşmış Olsun Olmasın (WIBON), hazırlık ihbarı, yükleme/boşaltma süresi (starya süresi), sürastarya süresi, bekleme süreleri, sefer (yolculuk) çarteri, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu.

The aim of the contract of carriage of goods is the efficient delivery of transported goods within the possible shortest time. To this end, some specific clauses for voyage charterparties have been stipulated for the carriage of goods by sea. Two important clauses for this purpose are whether in port or not (WIPON) and whether in berth of not (WIBON). The aim of this article is on one hand to analyze the links between these WIPON/WIBON clauses, notice of readiness, laytime and demurrage; and to examine this links in the light of the provisions of the Turkish Commercial Code numbered 6102 on the other.

Whether on Port or Not (WIPON); Whether on Berth or Not (WIBON), notice of readiness, laytime, demurrage, voyage charter, Turkish Commercial Code numbered 6102.

I. GİRİŞ

Bir yerden bir yere eşya veya yolcu taşımanın amaçlandığı taşıma hukuku açısından, zaman önemli bir kavramdır. Bu doğrultuda eşya taşıma sözleşmelerinde taşıyan, eşyayı sözleşmede kararlaştırılan yere bir an önce teslim ederek bir sonraki taşıma işlemine başlamayı; taşıtan veya gönderilen ise eşyayı bir an önce teslim almayı amaçlar.

Konumuzun temelini oluşturan denizyoluyla eşya taşımaları açısından durumu daha da özelleştirmek gerekirse; burada taşıyan eşyayı bir an önce varma limanında taşıtan veya gönderilen ya da onların yetkili kıldığı üçüncü bir kişiye teslim ederek gemisini boşaltıp yeni yük almaya hazır hale getirmeyi; taşıtan da bir an önce yükü teslim almayı veya gönderilene teslim etmeyi amaçlar. Kısaca taşıyan açısından geminin pervanesi her zaman dönmeye devam etmeliyken taşıtan açısından da eşya en çabuk zamanda gemiye yüklenmeli ve varma limanında en kısa zamanda gemiden boşaltılarak teslim edilmelidir.

Zaman kavramının bu önemi, tarihsel gelişim içerisinde navlun sözleşmelerinde çeşitli düzenlemeler yapılmasına da yol açmıştır. Burada amaç bir yandan taşıyan ve taşıtan arasında denge kurarak her ikisini de doğabilecek olası zararlardan korumakla beraber; aynı zamanda eşyanın en kısa zamanda, en etkin bir biçimde teslimini de sağlamaktır.