Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim ve Limited Şirketlerde Ek Tasfiye
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun anonim şirketler hukuku alanında getirdiği önemli yeniliklerden birisi de, “ek tasfiye” kurumunu düzenleyen 547. madde hükmüdür. 6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlükte bulunduğu dönemde ek tasfiye yasal olarak düzenlenmemekle birlikte, uygulamadaki ihtiyaçlar nedeniyle doktrin ve yargı tarafından kabul edilmiş ve uygulanmıştır.Ek tasfiye, anonim şirketin tasfiye işlemleri tamamlanıp şirketin ticaret sicilinden terkin edilmesinden sonra, ek bazı tasfiye işlemlerinin yapılmasının zorunlu olduğunun anlaşılması durumunda, eksik kalan işlemlerin yapılması ve böylece tasfiyenin tamamlanması amacıyla başvurulan bir yoldur. Kanun koyucu, sona eren limited şirketlerin tasfiyesi konusunda anonim şirketlere ilişkin normların uygulanacağını öngördüğünden (TTK m. 643), TTK m. 547 düzenlemesi limited şirketler hakkında da geçerlidir. Bu çalışmada öncelikle, TTK’nun 547. maddesinin öngörülme amacı ve uygulanma koşulları incelenecek, ardından ek tasfiye işlemleri üzerinde durulacaktır.
Ek Tasfiyenin Amacı, Koşulları; Ek Tasfiye Yapılmasını Zorunlu Kılan Durumlar; Tasfiye Memurlarının Atanmaları, Görevden Alınmaları, Hak ve Yükümlülükleri; Ek Tasfiye İşlemlerinin Gerçekleştirilmesi.
One of the major reforms that Turkish Commercial Code no 6102 (“TCC”) has brought is the Article 547 regulating “additional liquidation”. During the term of the old Turkish Commercial Code no. 6762, although it is not regulated with law, additional liquidation is accepted and applied by doctrine and law as a result of the necessities of the practice.Additional liquidation is referred after the completion of liquidation transactions and cancellation of the company from trade registry, in order to carry out the incomplete transactions and therefore to complete the liquidation, when it is realized that some additional liquidation transactions must be carried out. Since the legislator regulated that the norms on the liquidation of the joint stock companies will be applied to the liquidation of the limited liability companies (Art 643 TCC), the regulations of Art 547 TCC is valid for the limited liability companies.In this study, first the motive for regulating Art 547 TCC and its requirements for application will be analysed, then additional liquidation transactions will be examined.
Purpose of Additional Liquidation; Conditions that Required Additional Liquidation; Appointment, Dismiss and Rights and Liabilities of The Executors of Liquidation; Carrying Out the Transactions of Additional Liquidation.
I. GİRİŞ
Anonim şirketler hukukunda ek tasfiyeye ilişkin düzenlemeler, Türk Ticaret Kanunu’nun 547. maddesinde yer almaktadır. Söz konusu normun 1. fıkrası, tasfiyenin kapanmasından sonra ek tasfiye işlemlerinin yapılmasının zorunlu olduğunun anlaşılması hâlinde, son tasfiye memurları, yönetim kurulu üyeleri, pay sahipleri veya alacaklıların, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine başvurarak, bu ek işlemler sonuçlandırılıncaya kadar şirketin yeniden tescilini talep edebileceklerini hükme bağlamaktadır. Düzenlemenin 2. fıkrası uyarınca, mahkeme istemin yerinde olduğuna kanaat getirirse, şirketin ek tasfiye için yeniden ticaret siciline tesciline karar verir ve bu işlemleri yapmak üzere son tasfiye memurlarını ya da yeni bir veya birkaç kişiyi tasfiye memuru olarak atayarak ticaret siciline tescil ve ilân ettirir.
Madde metninde de açıkça ifâde edildiği gibi, ek tasfiye, tasfiye işlemlerinin görünüşte tamamlanıp, anonim şirketin ticaret sicilinden terkin edilmesinden sonra, başka tasfiye işlemlerinin yapılmasının zorunluluk arz ettiğinin anlaşılması hâlinde söz konusu olmaktadır. Düzenlemenin amacı, anonim şirketin tasfiyesi sırasında eksik kalan, ihmal edilen işlemlerin gerçekleştirilmesini ve böylece esasen sona ermemiş olan tasfiyenin tamamlanmasını sağlamaktır.
TTK m. 547 hükmü, madde gerekçesinde belirtilmemekle birlikte, İsviçre ve Alman hukukları esas alınarak hazırlanmıştır. İsviçre Hukuku’nda ek tasfiye yasal olarak düzenlenmemiştir. Ancak, öğreti ve yargı tarafından benimsenmekte ve uygulanmaktadır. İsviçre doktrini ve yargı kararlarına göre, tasfiye işlemleri tamamlanıp anonim şirketin ticaret sicilinden terkin edilmesinden sonra, tasfiyenin eksiksiz bir şekilde gerçekleştirilmediğinin anlaşılması durumunda (örneğin, şirketin değerlendirilmeyen aktiflerinin veya tasfiye sırasında dikkate alınmayan borçlarının olduğunun tespit edilmesi hâlinde), tasfiye memurları, yönetim kurulu, pay sahipleri ya da alacaklıların başvurusu üzerine, eksik kalan işlemler sonuçlandırılıncaya kadar, ticaret sicilinden silinmiş olan şirketin sicile yeniden tescil edilmesi (Wiedereintragung einer gelöschten Aktiengesellschaft) mümkündür1.
