Tarafların Anlaşmasıyla İş Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi (İkale Sözleşmesi)

Öcal Kemal EVREN

ÖZET:

İkale, iş ilişkisinin tarafları olan işçi ve işverenin iş sözleşmesini sona erdirme yolunda uyuşan iradelerini açıklamasıyla kurulan bir sözleşme olup, iş sözleşmesi başka bir işleme gerek kalmadan sona ermektedir. Bu nedenle bir fesih olmayıp, doğumu feshe bağlı hakları da doğurmamaktadır. İkale sözleşmesinin yazılı veya sözlü; açık veya örtülü yapılması mümkün olup, bu hususlar bir geçerlik şartı taşımamaktadır. İşçinin ihtirazi kayıt koyması, esasen bir feshi gizlemesi veya kurulması aşamasındaki irade sakatlıkları, makul yarar kavramı da gözetilerek, doğumu feshe bağlı hakların iddia edilmesi sonucunu doğurabilmektedir.

Anahtar Kelimeler: İkale Sözleşmesi, İş Sözleşmesi, Fesih, İhbar ve Kıdem Tazminatı, Ücret, Makul Yarar.

Giriş

İş sözleşmesi, tarafların karşılıklı iradelerinin uyuşmasıyla kurulan bir özel hukuk sözleşmesi olmasına rağmen işçiyi koruma ve işçi lehine yorum ilkeleri gereğince esasen iş sözleşmesinin konusu olan yahut konusu olması gereken ücret, çalışma saatlerinin uzunluğu ve günlük dağılımı, iş sağlığı ve güvenliği gibi hususların belirlenmesinde ve iş sözleşmesinin sona ermesinde çeşitli yasa hükümleri ve özellikle İş Kanunu ve bağlı mevzuat hükümleri ile asgari ve azami sınırlar getirilmiştir. Ancak, diğer sözleşmelerde de olduğu üzere, iş sözleşmesini de sona erdiren temel durumlar vardır. Bu durumlardan ilk ikisi tarafların anlaşması ve tarafların birinin, özellikle işçinin, ölümüdür. Son bir hal ise çalışmanın belli bir süre ile sınırlandırıldığı durumlarda bu sürenin dolmasıdır.

Ölüm ve belli sürenin dolması hallerinde iş hukuku alanına özgü bir takım farklı yorumlar yapılmaktadır. Tarafların anlaşması hususu ise genellikle sorun çıkması pek muhtemel gözükmeyen bir alan olarak değerlendirildiğinden olsa gerek üzerinde durulmayan bir konu olarak göze çarpmaktadır.