İsviçre Federal Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi’nin Taşınmaz Rehini Konusunda Verdiği İki Kararın Tercümesi
A. Göktuğ Kaya
1. İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ 2. HUKUK DAİRESİ’NİN MADEN HAKKINA KONU OLAN BİR TAŞINMAZ ÜZERİNDE TAŞINMAZ REHNİ KURULMASINA İLİŞKİN KARARI**
Tarım Arazileri Üzerindeki Haklara Dair Kanun m. 2’de, İsviçre Medeni Kanunu m. 655’te geçen taşınmaz kavramına atıf yapılmaktadır. Bu kavram öncelikle taşınmazı, araziyi, ayrıca paylı mülkiyet hisseleri ile bağımsız ve devamlı hakları kapsar (Gerekçe 3a).Çakıl ve kum çıkarılması zirai nitelikte olmayan bir ekonomik faaliyet olduğundan ve üst hakkının taşınmaz rehniyle yüklenmesi taşınmazın zirai amaçlı kullanımını etkilemediğinden dolayı, bağımsız ve sürekli bir hak olan çakıl madeni çıkarma hakkı Tarım Arazileri Üzerindeki Haklara Dair Kanun’da düzenlenmemiştir (Gerekçe 3b ve c). Zirai nitelikte olmayan maden çıkarma hakkına azami bir yükümlülük sınırı yoktur (Gerekçe 3d).
Tarım Arazisi, Bağımsız ve Sürekli Üst Hakkı, Üst Hakkının Konusu Olan Taşınmazın Taşınmaz Rehni Haklarıyla Yüklü Hale Getirilmesi.
YARGILAMAYA KONU OLAY
A, C şehrindeki X numaralı taşınmazın malikidir. Bu taşınmaz üzerinde İsviçre Medeni Kanunu m. 779 anlamında kum, çakıl ve ekonomik değeri olan başkaca materyallerin çıkarılması konulu, 2092’ye kadar süresi olan bağımsız ve sürekli bir maden hakkı vardır. 18 hektar, 86 ar ve 71 m2 alanı (yani 188.671 m2) olan parselin tümü yüklenmiştir. Bu ana parsel, kısmen zirai alanda kısmen de çakıl çıkarma alanında kalmaktadır.
A, 29 Ocak 2001 tarihinde X taşınmazı üzerinde 100.000 İsviçre Frangı değerinde 20 tane hamiline yazılı tahvilli taşınmaz rehni kurulmasını talep etmiştir. 5 Şubat 2001 tarihli karar ile yetkili tapu idaresi bu talebi reddetmiştir. Luzern Kantonu Yüksek Mahkemesi Adalet Komisyonu’na yapılan itiraz sonuçsuz kalmıştır. A, bu karara karşı 20 Ağustos 2001 tarihinde bir idare mahkemesine itirazda bulunmuş ve esasın temyiz edilmesi kararın iptalini talep etmiştir. İsviçre Federal Mahkemesi, itirazın kabul edilmesine ve B Tapu Dairesi’ne, C şehrindeki X numaralı taşınmaz üzerinde 100.000 İsviçre Frangı değerinde 1. dereceden 20 tane hamiline yazılı tahvilli taşınmaz rehni tescil edilmesi talimatı verilmesine karar vermiştir.
