Faktoring Sözleşmesi

Factoring Contracts

Yüce UYANIK

1980 yılından itibaren Türkiye ekonomisinin dışa açılmasıyla finans sektörünün tanıştığı yeni ürünlerden birisi de faktoringdir. Faktoring dünyada çok eski bir geçmişe sahiptir. Faktoring iyi anlaşıldığında, satışları, karlılığı ve ülke ihracatını artırmada çok önemli etkisi olduğu görülecektir.Modern faktoring yaklaşık olarak son 50 yıldır birden çok hizmet ve fonksiyonu içinde barındırmakta ve sürekli gelişmektedir. Gelişim hızı nedeniyle uygulaması ve hukuki değerlendirmesi farklılıklar gösterebilmektedir. Bu çalışmada satıcı ve faktör arasında imzalanan faktoring sözleşmesinin tanımı, yapısı, içeriği ve hukuki temeli farklı görüş açılarından değerlendirilmekte, faktoringin gelişimi ve daha iyi tanınması için netleştirilmesi gereken bazı hususlar ortaya konmaktadır.

Faktoring, Temlik, Uluslararası Faktoring, Yurtiçi Faktoring, Rücusuz Faktoring, Rüculu Faktoring.

On the way of being an open economy, Turkish finance sector learned about a new product, Factoring. Factoring has an old history. It is clear that factoring has a direct effect on sales and profit of a seller and on total exports of a country.Modern factoring has developed rapidly to include different services and functions approximately for the last 50 years. Such development and growth makes factoring contracts complicated to be explained under legal terms. This work, analyses the definition, structure, content and legal background of a factoring contract that is signed between seller and factor from different points of view and puts forward some key questions to be clarified for better development and public presentation of factoring.

Factoring, Assignment, International Factoring, Domestic Factoring, Without Recourse Factoring, Recourse Factoring.

GİRİŞ

24 Ocak Kararlarının ardından Türkiye önce 1985’te yeni bir Bankalar Kanunu’na, (mülga 3182 Sayılı Kanun) sonrasında da yeni bazı finansal ürünlere kavuştu. Bunlardan birisi de ilk olarak 1988 yılında işlemlerine başlanan faktoringdir.

İlk olarak ihracatçılara hizmet verilerek başlatılan faktoring işlemleri daha sonra kısaca detaylarını vereceğimiz bu servisin tüm fonksiyonlarını (alacak devri (temlik), şüpheli alacaklara karşı koruma, alacak kayıtlarının tutulması, tahsilat takibi ve ön ödeme) içerisinde barındırmakta ve hızla yaygınlaşmakta idi. İşlem hacimleri 1988 – 1990 yılları arasında sırasıyla 3, 16.5 ve 65 milyon USD civarında olunca faktoring pek çok yatırımcının dikkatini çekmeyi başardı. Henüz özel bir yasal düzenleme olmadığı için sayıları hızla artan faktoring şirketleri az karlı uluslararası faktoring (çoğunlukla ihracat faktoringi) işlemleri yerine dönemin yüksek enflasyon ve dolayısıyla iskonto oranları ile çok karlı hale gelen yurtiçi faktoring işlemlerini tercih ettiler. Zaman içerisinde çeşitli nedenlerle uluslararası faktoring işlemleri ile sunulan tüm hizmetlerin yurtiçi faktoring ile verilemeyeceği anlaşıldı. Böylece çoğunlukta olan ve sadece yurtiçi faktoring işlemleri ile meşgul olan şirketler Türkiye içerisinde faktoringin asıl tanıtıcısı haline geldiler ve genel olarak faktoring, yurtiçi kullanımı ve uygulamaları ile tanınır oldu.

Uluslararası faktoring ile yurtiçi faktoring uygulama ve tanımlamaları arasındaki farkın çok açılmış olması nedeniyle hizmeti kullanan müşteriler bir tarafa, sektör çalışanlarının da bu hizmetin tanımı konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları düşünülmektedir. Şu anda yurtiçi faktoring işlemleri tamamen finansman amacıyla yapıldığı için örneğin, faktoring sektör çalışanlarının tahminen % 90’ının faktoringin finansman sağlanmadan yapılabileceğinin bilgisine vakıf olmadığı kanaatindeyiz.