Yargıtay Kararları Işığında Fikri Mülkiyet Hukukuna İlişkin Ticari Davalar

Commercial Cases Related to Intellectual Property Law in the Light of the Court of Cassation Decisions

Burakcan YEDEK

Fikri mülkiyet, geniş anlamda, endüstriyel, bilimsel, edebi ve sanatsal alanlardaki fikri faaliyetlerden kaynaklanan hakları kapsamaktadır. Fikri mülkiyet hukukunun ekonomik boyutu ve fikri mülkiyete konu hususların uzmanlık gerektirmesi gibi sebeplerden ötürü uzman mahkemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sebeple Türk hukukunda, fikri mülkiyet hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü için ihtisas mahkemeleri görevlendirilmiştir. Ancak bazı durumlarda içinde fikri ürünleri barındıran uyuşmazlıklarda görevli mahkeme değişkenlik gösterebilmektedir. Dolayısıyla görevli mahkemenin tespiti önemli bir husustur. Zira Türk hukukunda mahkemelerin görev kuralları kamu düzeninden kaynaklanmakta olup bir davanın görevsiz mahkemede açılması, davanın reddine; görevsiz mahkemede görülmesi ve karar verilmesi ise kararın kaldırılmasına ya da bozulmasına sebep olmaktadır. Çalışmada uygulamada sıkça karşılaşılan fikri ürünlerle ilgili uyuşmazlıklarda görevli mahkeme, hangi uyuşmazlıkların dava şartı arabuluculuğa tabi olduğu ve objektif dava birleşmesinde birbirinden bağımsız talepler bakımından dava şartı arabuluculuk konuları incelenmiştir.

Ticari Dava, Fikri Mülkiyet Hukuku, Dava Şartı Arabuluculuk, Objektif Dava Birleşmesi, Görevli Mahkeme.

Intellectual property, in a broad sense, covers legal rights arising from intellectual activities in the industrial, scientific, literary and artistic fields. Specialized courts are needed for reasons such as the economic dimension of intellectual property law and the fact that intellectual property issues require expertise. For this reason, specialized courts have been appointed in Turkish law to resolve disputes arising from intellectual property law. However, in some cases, the competent court may vary in disputes that involving intellectual products. Therefore, the determination of the competent court is an important issue. For in Turkish law, the rules of jurisdiction as to subject matter arise from public order, and if a case filed before a court without jurisdiction as to subject matter, the case shall be rejected or if it is heard and decided before a court without jurisdiction as to subject matter, the decision shall be rescinded or reversed. The study has examined, the competent court in disputes related to intellectual products, which are frequently encountered in practice; the disputes which are subject to mandatory mediation, and mandatory mediation in terms of independent demands in objective consolidation of actions.

Commercial Case, Intellectual Property Law, Mandatory Mediation, Objective Consolidation of Actions, Competent Court.

GİRİŞ

Ticaret hayatının kendine özgü yapısı, hızı, uyuşmazlıkların kısa sürede çözüme kavuşturulmasına duyulan gereksinim gibi etkenlerden dolayı ticari uyuşmazlıklara özgü yargılama usullerine ve bu alanda uzman mahkemelere ihtiyaç duyulmuştur. Türk hukukunda “ticari dava” olarak isimlendirilen bu davalar, asliye ticaret mahkemelerinin görev alanına girmektedir. Diğer bir ifadeyle bir uyuşmazlık eğer ticari dava olarak nitelendiriliyorsa bu uyuşmazlığı -kural olarak- asliye ticaret mahkemesi incelemekle görevlidir. Hukukumuzda mahkemelerin görevi kamu düzeninden kaynaklandığı için ticari davanın başka bir mahkemede görülmesi davanın usulden reddine sebebiyet vermektedir.

Fikri mülkiyet hukukuna dair mevzuattan doğan hukuk davalarının ticari dava olduğu, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda¹ (TTK) düzenlenmektedir. Dolayısıyla fikri mülkiyet mevzuatından kaynaklanan bir uyuşmazlığın çözümünde asliye ticaret mahkemelerinin görevli olduğu sonucuna ulaşılabilmektedir ancak fikri mülkiyet ile ilgili mevzuatta bu kanunlardan doğan uyuşmazlıklarda ihtisas mahkemelerinin görevli olduğu düzenlenmektedir. Diğer bir anlatımla fikri mülkiyet mevzuatından doğan özel hukuk uyuşmazlıklarında fikri ve sınai haklar hukuk mahkemeleri görevlidir. Her ne kadar fikri mülkiyet hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklar için ihtisas mahkemeleri kurulmuşsa da somut olayın niteliğine göre ihtisas mahkemeleri her zaman görevli olamamaktadır.

Çalışmada önce ticari dava ve ticari dava çeşitleri hakkında kısa bilgi verilecektir. Ardından fikri mülkiyet kavramı ve fikri mülkiyet ile ticari dava bağlantısı anlatılacaktır. Son bölümde ise uygulamada sık karşılaşılan uyuşmazlıklar bakımından görevli mahkeme konusu incelenecektir.