Borçlunun Maaş ve Ücret Alacağı Dışındaki Üçüncü Kişilerde Bulunan Alacaklarının Haczi ile Alacaklının İcra ve İflâs Kanunu’nun 89’uncu Maddesinin 4’üncü Fıkrasına Dayalı Cezalandırma ve Tazminat Talebi

Attachment of the Debtor’s Receivables from Third Parties Other Than Salary and Wage Receivables, and the Creditor’s Claim for Punishment and Compensation Based on Article 89/4 Turkish Code of Execution and Bankruptcy Law

Şule UZUN

Alacağına kavuşmak isteyen alacaklı icra dairesine başvurarak hukuki haklarını kullanabilir. Alacaklının haciz talebinde bulunmasının amacı, borçlunun mallarının cebri icra yoluyla satılarak elde edilen hasılattan kendi alacağına kavuşmasıdır. Borçlunun malvarlığı değerlerinden birisi de borçlunun üçüncü kişilerde bulunan mal ve alacaklarıdır. Alacaklının talebi üzerine icra dairesi takip borçlusuna ait üçüncü kişilerde bulunan mal ve alacakların haczi için üçüncü kişiye bildirimde bulunmaktadır. Kendisinde borçlunun alacağı tespit edilen üçüncü kişinin yapılan bildirimlere rağmen gerçeğe aykırı ve haksız itirazı söz konusu ise alacaklının talebi doğrultusunda cezalandırılması ve aleyhine tazminata hükmedilmesi mümkün kılınmıştır. Borçlunun üçüncü kişilerde bulunan maaş ve ücret alacağının haczi ve işlemin sonuçları için ayrı bir hüküm ihdas edildiğinden bu çalışma, haciz talebinde bulunan alacaklının maaş ve ücret alacakları dışında kalan alacaklarının haczi ile İcra ve İflâs Kanunu’nun 89’uncu maddesinin 4’üncü fıkrasına dayanılarak borçlunun üçüncü kişilerdeki alacağının tespiti hâlinde alacaklının üçüncü kişiye karşı hukuki taleplerini ve bu taleplerin şartlarını değerlendirmek amacıyla ele alınmıştır.

Borçlunun Üçüncü Kişilerdeki Alacağı, Alacağın Haczi, Haczin Sonuçları, Üçüncü Kişiye Yapılan Bildirim, Tazminat.

A creditor seeking to recover their receivables can exercise their legal rights by applying to the enforcement office. The purpose of the creditor’s request for attachment is to obtain its own receivables from the proceeds obtained by selling the debtor’s assets through forced execution. One of the assets of the debtor is the goods and receivables of the debtor in third parties. Upon the request of the creditor, the enforcement office notifies the third party for the attachment of the goods and receivables of the debtor in third parties. If the third party, in whom the debtor’s receivables are detected, has an untrue and unjustified objection despite the notifications made, it is possible to be penalised in line with the creditor’s request and to award compensation against him. The attachment of the debtor’s salary and wage receivables held by third parties and the consequences of the process are regulated separately. This study, based on Article 89/4 Turkish Code of Execution and Bankruptcy Law, is undertaken in order to evaluate the legal claims of the debtor against the third party for the receivables of the debtor in third parties and the conditions of these claims.

Debtor’s Receivables from Third Parties, Attachment of Receivables, Results of Attachment, Notification to Third Parties, Compensation.

GİRİŞ

2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun¹ 89’uncu maddesinde borçlunun cebri icraya konu olabilecek üçüncü kişilerde bulunan mal ve alacakları düzenlenmiştir. İcra dairesince uygulanacak usûl ve üçüncü kişi ile alacaklının sahip olduğu haklar, İcra ve İflâs Kanunu’nun 89’uncu maddesinde belirtilmektedir. İcra dairesi tarafından üçüncü kişiye gönderilen birinci haciz ihbarnamesine İcra ve İflâs Kanunu’nun 89’uncu maddesinde sayılan veya takip borçlusu ile üçüncü kişi arasındaki hukuki ilişkiden doğan sebeplere dayanarak üçüncü kişiye itiraz imkânı tanınmıştır. Bunun yanında üçüncü kişinin haksız ve gerçeğe aykırı beyanda bulunarak takibin ilerlemesini engellemesi ve alacaklının alacağına kavuşmasına mâni olması sebebiyle bu duruma bazı sonuçlar bağlanmıştır. Bu doğrultuda İcra ve İflâs Kanunu’nun 89’uncu maddesinin 4’üncü fıkra hükmü de takip alacaklısının talebi üzerine üçüncü kişinin haksız ve gerçeğe aykırı beyanda bulunmasından dolayı cezalandırılma ve tazminata mahkûm edilmesine ilişkindir.

Çalışmamızda borçlunun üçüncü kişilerde bulunan alacaklarının hangilerinin haczedileceği, icra dairesi tarafından üçüncü kişiye gönderilen haciz ihbarnameleri ve ilgili haciz ihbarnameleri karşısında üçüncü kişinin itiraz yoluna başvurup başvurmayacağı, İcra ve İflâs Kanunu’nun 89’uncu maddesinin 4’üncü fıkrasında yer alan cezalandırma ve tazminat davasının yargılama usûlü ile ceza ve tazminat istemi açısından doğurduğu sonuçlara yer verilmiştir. Ayrıca üçüncü kişinin icra dairesinin işlemleri karşısında tutumu ve bunun sonuçları doktrindeki görüşlere de yer verilerek değerlendirilmiştir.

I. HACİZ KONUSU

Haciz, alacaklının talebiyle borçluya ait mal, hak ve alacaklara icra dairesi tarafından el konulmasıdır. Haczin konusu; borçlunun taşınır malları, taşınmaz malları ve üçüncü kişilerde bulunan mal, alacak ve haklarından oluşur. Bir para alacağının elde edilmesi amacıyla borçlunun haczedilebilen tüm mal ve hakları haczin konusunu oluştururken haczin üst sınırını ise İcra ve İflâs Kanunu’nun 85’inci maddesi uyarınca asıl alacak, faiz ve masraflar oluşturur.