Ticaret Siciline Tescil Edilme ve İlan Olunmanın Üçüncü Kişiler Üzerindeki Etkileri ve Vergi İdaresinin Üçüncü Kişi Sayılma Şartları

An Assessment on the Effects of Registration and Pronouncement in the Trade Registry on Third-Parties and Requirements to Regard the Tax Administration as Third-Party

Hatice ELA

Ticaret siciline tescil ve ilanın üçüncü kişiler üzerindeki etkisi ve üçüncü kişileri korumayı amaçlayan kurallar kapsamında; ticaret sicili kayıtlarının üçüncü kişiler hakkında tescilin, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği günü izleyen iş gününden itibaren hukuki sonuçlarını doğuracak olması, ilan edilen içerikle tescil edilen husus arasında bulunan çelişkinin üçüncü kişileri etkilemeyecek olması, üçüncü kişilere ileri sürülemeyecek ve üçüncü kişinin ilana dayanabilecek olması kuralı” bakımından “üçüncü kişi” kavramının kapsamı ve vergi idaresinin üçüncü kişi konumunun belirlenmesi gerekli olmaktadır. Buna bağlı olarak “” kuralı kapsamında vergi idaresinin iyi niyetli sayılma durumu önemli olmaktadır. Bu kapsamda ticaret sicilinin etkilerinin kapsam alanının belirlenmesi vergi idaresinin “üçüncü kişi” sayılma durumuna bağlı olduğundan “üçüncü kişi” kavramının unsurlarının belirlenmesi önemli olmaktadır. Bu duruma bağlı olarak tescil edilme ile ilan olunmanın hukuki varlık kazanabilme için zorunlu bir şekil şartı olması (kurucu etki) ve üçüncü kişilerin bilgilendirilmesinin aracı olması (bildirici etki) şeklinde iki farklı ticaret sicilinin iki farklı etkisi esas alınarak ticaret siciline tescil ve ilanı zorunlu bulunan bir hususun tescil edilmemiş olması veya tescil edilmiş bir hususun ilanı zorunlu iken ilan olunmamış olması” durumunda, vergi idaresinin üçüncü kişi sayılma durumu değerlendirilmektedir. Bu bağlamda tescil ve ilanı zorunlu bulunan hususun tescil edilmemiş/tescil edilmiş ancak ilan olunmamış olma durumu ile tescil ve ilan edilen bir hususa ilişkin olarak ilan edilen içerikle tescil edilen husus arasında bir çelişki veya bir farklılık bulunması durumu olmak üzere iki farklı durum kapsamında genel bir değerlendirme yapılarak ticaret siciline tescil edilme ve ilan olunma konusuna ilişkin olarak “üçüncü kişi” kavramının belirlenmesi ve vergi idaresinin üçüncü kişi sayılma durumuna ilişkin unsurların ortaya konulmasına çalışılacaktır.

Ticaret Sicili, Üçüncü Kişi, Vergi İdaresi.

Jel Sınıflandırması: K20, K34

Within the scope of the effects of registration and pronouncement in trade registry on third-parties and rules aiming to protect third-parties; it is required to determine the concept of “third-party” and the third-party position of tax administration as the trade registry records will have legal consequences for third parties as of the business day following the day when the registration was pronounced in the Turkish Trade Registry Gazette, as the ambiguity between the pronounced content and registered issue will not effect the third parties, as it cannot be asserted to third parties and the third party can rely on the pronouncement rules. In connection with that, within the scope of the rule of “”, regarding the tax administration bona fide becomes important. Within this context, it is important to designate elements of the “third-party” concept since determination of the coverage of the effects of trade registry is dependent on regarding the tax administration as third-party. In connection with this fact, the status of tax administration regarding as third party is evaluated by taking two different effects of two different trade registries as basis since the registration and pronouncement are obligatory required forms (founder effect) to ensure legal existence and informing the third persons is intermediary (declarative effect) in the case not registration of an issue which is obligatory to register and pronounce in the trade registry or not to pronounce a registered issue while it is obligatory. In this respect, it is endeavored to designate the “third-party” concept and to reveal the elements concerning to regard the tax administration as third person relating to the registration and pronouncement in trade registry by making a general evaluation within two different status scope which are registering/not registering but pronouncing an issue that is obligatory to be registered and pronounced, and ambiguity or distinctness between the pronounced and registered issue with regards to the registered and pronounced issue.

Trade Registry, Third Party, Tax Administration.

Jel Classification: K20, K34

Giriş

Ticaret siciline tescil ve ilanın üçüncü kişiler üzerindeki etkisi ve üçüncü kişileri korumayı amaçlayan kurallar kapsamında; ticaret sicili kayıtlarının üçüncü kişiler hakkında tescilin, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği günü izleyen iş gününden itibaren hukuki sonuçlarını doğuracak olması, ilan edilen içerikle tescil edilen husus arasında bulunan çelişkinin üçüncü kişileri etkilemeyecek olması, üçüncü kişilere ileri sürülemeyecek ve üçüncü kişinin ilana dayanabilecek olması kuralı” bakımından “üçüncü kişi” kavramının kapsamı ve vergi idaresinin üçüncü kişi konumunun belirlenmesi gerekli olmaktadır. Buna bağlı olarak “tescili zorunlu olduğu hâlde tescil edilmemiş veya tescil edilip de ilanı zorunlu iken ilan olunmamış bir hususun, ancak bunu bildikleri veya bilmeleri gerektiğinin ispat edilmesi durumunda, üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilecek olması” kuralı kapsamında vergi idaresinin iyi niyetli sayılma durumu önemli olmaktadır.

Bu bağlamda ticaret sicilinin etkilerinin kapsam alanının belirlenmesi vergi idaresinin “üçüncü kişi” sayılma durumuna bağlı olduğundan “üçüncü kişi” kavramının unsurlarının belirlenmesi önemli olmaktadır. Bu duruma bağlı olarak tescil edilme ile ilan olunmanın hukuki varlık kazanabilme için zorunlu bir şekil şartı olması (kurucu etki) ve üçüncü kişilerin bilgilendirilmesinin aracı olması (bildirici etki) şeklinde iki farklı ticaret sicilinin iki farklı etkisi esas alınarak ticaret siciline tescil ve ilanı zorunlu bulunan bir hususun tescil edilmemiş olması veya tescil edilmiş bir hususun ilanı zorunlu iken ilan olunmamış olması” durumunda, vergi idaresinin üçüncü kişi sayılma durumu değerlendirilmektedir.

Bu bağlamda tescil ve ilanı zorunlu bulunan hususun tescil edilmemiş/tescil edilmiş ancak ilan olunmamış olma durumu ile tescil ve ilan edilen bir hususa ilişkin olarak ilan edilen içerikle tescil edilen husus arasında bir çelişki veya bir farklılık bulunması durumu olmak üzere iki farklı durum kapsamında genel bir değerlendirme yapılarak ticaret siciline tescil edilme ve ilan olunma konusuna ilişkin olarak “üçüncü kişi” kavramının belirlenmesi ve vergi idaresinin üçüncü kişi sayılma durumuna ilişkin unsurların ortaya konulmasına çalışılacaktır.