Ticari Temsilcilerin Ticari Davalara İlişkin Arabuluculuk Görüşmelerine Katılma Yetkisi Olup Olmadığına İlişkin Değerlendirmeler
Evaluations on If a Commercial Representative is Authorized to Participate in Commercial Proceedings Arbitration
Ozan CAN, Emre KALENDER
İşletme sahibinin, ticari işletmeyi yönetmek ve işletmeye ilişkin işlemlerde ticaret unvanı altında, ticari temsil yetkisi ile kendisini temsil etmek üzere, açıkça ya da örtülü olarak yetki verdiği kişi şeklinde tanımlanan ticari temsilcinin, müvekkili adına ticari arabuluculuk görüşmesine katılıp katılamayacağı konusu tartışmalıdır. İlk bakışta, müvekkili adına dava açma yetkisine sahip olan ticari temsilcinin arabuluculuk görüşmesine de evleviyetle katılabileceği ileri sürülebilir. Ancak ticari arabuluculuk görüşmelerinde uygulanacak olan 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (HUAK) m. 15/6 hükmü kapsamında, arabuluculuk müzakerelerine taraflar; bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilirler. Bu hükmün, görüşmelere katılacakları sınırlı sayma yoluyla belirlediği, hükmün madde gerekçesinde görüşmelere katılacak kişilerin bilinçli şekilde sınırlı kişi olarak tespit edildiğini zikrettiği görülmektedir. İş hukuku uyuşmazlıklarında kanuni temsilci ve avukat dışındaki kişilerin iş hukuku uyuşmazlıklarına ilişkin müzakerelere katılabileceğinin açıkça belirlenmesi karşısında ve ticari uyuşmazlıklarda HUAK m. 15/6 dışındaki kişilerin katılmasının mümkün olmaması nazara alındığında, ticari temsilcinin ticari arabuluculuk görüşmesine katılmasının mümkün olmadığını düşünmekteyiz. Hâl böyle olmakla birlikte olması gereken hukuk () açısından, ticari temsilcinin ticari arabuluculuk görüşmesine tacir adına katılmasının yerinde olacağı değerlendirilmektedir.
Ticari Temsilci, Ticari Dava, Arabuluculuk, Arabuluculuk Görüşmeleri, Ticari Arabuluculuk, Ticari Arabuluculuk Görüşmeleri.
It is controversial whether the commercial representative, who is defined as the person whom the business owner has authorized expressly or implicitly, to manage the commercial enterprise and to represent himself with the commercial representation authority under the trade name in the transactions related to the business, can participate in the commercial arbitration meeting on behalf of his client. At first sight, it can be argued that the commercial representative, who is authorized to file a lawsuit on behalf of his client, may also a fortiori attend the arbitration meeting. However, within the scope of the provision of article 15/6 of Arbitration in Civil Disputes Act no 6325, which will be applied in a commercial arbitration negotiations, the parties can participate to the arbitration negotiations personally, through their legal representatives or their lawyers. Considering the fact that this provision determines the negotiations by a limited counting, it is observed that the provision mentions the participants of the negotiations deliberately as limited persons.. We consider that it is not possible for commercial representative to participate in arbitration negotiations when it is taken into account that it is not possible for the persons other than the article 15/6 of the Arbitration in Civil Disputes Act to participate in commercial disputes given that the clear definition of persons other than the legal representative and lawyer can participate in the negotiations on labor law disputes. However, in terms of the required law (), it is considered it would be in good taste for the commercial representative to participate in the commercial arbitration meetings on behalf of the merchant.
Commercial Representative, Commercial Lawsuti, Arbitration, Arbitration Negotiations, Commercial Arbitration, Commercial Arbitration Negotiations.
I. Giriş
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (HUAK)1 yürürlüğe girdikten sonra, ticari temsilcinin ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk görüşmesine katılma yetkisi olup olmadığı hususu tartışmalı bir konu hâline gelmiştir. Bu tartışma kapsamında, temsil olunan adına daha kapsamlı nitelikteki dava açma yetkisi kabul edilirken, arabuluculuk görüşmesine katılma yetkisinin de evleviyetle ticari temsilciye tanınması gerektiği ileri sürülebilir. Buna karşın 6325 sayılı HUAK m. 15/6 kapsamında tüm arabuluculuk görüşmeleri açısından arabuluculuk müzakerelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilirler hükmü göz önüne alındığında, hükümde, sınırlı sayma yoluyla katılabileceklerin belirlenmesi karşısında ticari temsilcinin bu yetkisinin tanınmadığı kabul edilebilir. Ayrıca, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliğinin 25’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca, işverenin adi veya resmi yazılı belgeyle yetkilendirdiği çalışanı da arabuluculuk görüşmelerinde işvereni temsil edebilir ve son tutanağı imzalayabilir. Bu tür bir istisnanın ticari uyuşmazlıklarda kabul edilmemesi bizi, ticari temsilcinin arabuluculuk görüşmesinde böyle bir yetkisinin olmadığı sonucuna götürmektedir. Bu farklı görüşler karşısında gerçekte ticari temsilcinin arabuluculuk görüşmesine katılma yetkisi olup olmadığının incelenmesi yerinde olacaktır.
Bu kısa açıklamalardan sonra, inceleme konumuzu şu şekilde ele alacağız: Öncelikle ticari temsilcinin tanımı ve yetkileri kısaca açıklandıktan sonra, HUAK m. 15/6 kapsamında ticari temsilcinin arabuluculuk müzakerelerine katılma yetkisi olup olmadığı incelenecek, son olarak ise olması gereken hukuk bakımından konu ele alınacaktır.
II. Ticari Temsilci
Ticari temsilci Türk Borçlar Kanunu (TBK) m. 547/1’de, işletme sahibinin, ticari işletmeyi yönetmek ve işletmeye ilişkin işlemlerde ticaret unvanı altında, ticari temsil yetkisi ile kendisini temsil etmek üzere, açıkça ya da örtülü olarak yetki verdiği kişi şeklinde tanımlanmıştır.2
III. Ticari Temsilci Tarafından Yapılabilecek İşlemler
TBK m. 548/1’de ticari temsilcinin temsil yetkisinin kapsamı belirlenmiştir. Bu hüküm uyarınca, ticari temsilci, iyiniyetli üçüncü kişilere karşı, işletme sahibi adına kambiyo taahhüdünde bulunmaya ve onun adına işletmenin amacına giren her türlü işlemleri yapmaya yetkili sayılmaktadır.
Kanunkoyucu, ticari temsilcinin yetkisini çok geniş şekilde işletmenin amacına giren her türlü işlem yapma yetkisi olarak tayin etmiştir. Bunun tek sınırı ise, aynı hükmün ikinci fıkrasında, açıkça yetkili kılınmadıkça, taşınmazları devredememe veya bir hak ile sınırlandıramama olarak zikredilmiştir. O halde ticari temsilci taşınmazları devretme ve bir hak ile sınırlandırma dışında kambiyo senetleri düzenleme yetkisi de dâhil olmak üzere, işletmenin amacına uygun her işlemi yapabilir.
Öğretide ticari temsilcinin m. 548/1 kapsamında yapabileceği işlemler olarak; işçilerle hizmet sözleşmesi yapmak, sözleşmeleri feshetme, hammadde satın almak, malların satımı, alacaklardan feragat, işletmeye ait taşınırların, taşınmazların kira işlemlerinin yapılması, ticari vekil atanması, kambiyo taahhüdünde bulunmak, kredi alma, tacir adına kefalet verebilme, taciri davada temsil etmek sayılmıştır.3
