Yabancı Devlet Bayrağına Karşı Hakaret Suçu

The Crime of Insulting the Flag of a Foreign State

Ali Hakan EVİK

Mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda (ETCK) olduğu üzere, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda da (TCK) Yabancı Devletlerle İlişkilere karşı çeşitli suçlara yer verilmiştir. Yabancı Devlet Başkanına Karşı Suç, Yabancı Devlet Bayrağına Karşı Hakaret ve Yabancı Devlet Temsilcilerine Karşı Suç gibi. Çalışmada bu suçlardan, TCK madde 341’de yer alan Yabancı Devlet Bayrağına Karşı Hakaret Suçu incelenecektir. TCK’da, devlete karşı suç olarak düzenlenen bu suç, “birden çok hukuki yararı koruyan bir suçtur. Suçun faili herkes olabilir. Suçun konusunu ‘yabancı devlet bayrağı ve arma, sancak gibi yabancı devletin diğer egemenlik alametleri’ oluşturmakta, hareket unsuru ise ‘tahkir etmek’ fiilinden oluşmaktadır. İşlenen suçtan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılması, “yabancı devletin şikâyeti” şeklindeki karşılıklılık koşuluna bağlı tutulmuştur.

Suç, Türk Ceza Kanunu, Hakaret, Yabancı Devlet Bayrağına Karşı Hakaret, Muhakeme Koşulları, Yabancı Devletin Şikâyeti, Karşılıklılık Koşulu.

Abstract: Various crimes against relations with foreign countries are regulated under the Turkish Penal Code (hereinafter TCK), just as they were regulated within the abrogated Turkish Penal Code (hereinafter ETCK). Such as a Crime Against the Head of a Foreign State, Insulting the Flag of a Foreign State and Crime Against the Representative of a Foreign State. In the study, among these crimes, the crime named as Insulting the Flag of a Foreign State regulated in Article 341 of the Turkish Penal Code will be examined. This crime, which is regulated as a crime against the state in the TCK, is a crime that protects more than one legal benefit. The perpetrator of the crime can be anyone. The subject of the crime is the flag of the foreign state and such as crest, ensign of other symbol of its sovereignty, the actus reus of the crime is consists of the verb to insult. Investigation and prosecution fort his crime is subject to the condition of reciprocity in the form of “complaint by a foreign state”.

Crime, Turkish Penal Code, Insulting, Insulting the Flag of a Foreign State, Conditions of Judgment, Complaint by a Foreign State, Reciprocal Conditions.

GİRİŞ

Bu çalışmanın konusunu oluşturan suç, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) 341’inci maddede düzenlenmiştir. Madde metni şöyledir:

Yabancı Devlet Bayrağına Karşı Hakaret
(1) Resmen çekilmiş olan yabancı devlet bayrağını veya diğer egemenlik alametlerini alenen tahkir eden kimseye üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Bu suçtan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılması, ilgili devletin şikayetine bağlıdır.

Bir ülkenin mevzuatında yer alan Devlet başkanına karşı işlenen suçların (ister kendi ister yabancı devlet başkanına yönelik olsun) özellikleri ve devlet başkanına ait olup da ihlal edilen menfaatler ne olursa olsun, bu suçların genel anlamda devletin şahsiyetine karşı suçlar kategorisinde olduğu¹ kabul edilmektedir. Bununla birlikte bir devletin en önemli özelliklerinden birinin; muhatabı olan, eşit ve ilişki içerisinde bulunduğu ve karşılıklılık koşulunu da uygulayan yabancı devletleri, bunların uluslararası düzeydeki temsilcilerini (örneğin, yabancı devletin başkanını, diplomasi memurlarını, uluslararası kuruluşlardaki temsilcilerini) ve bayrak veya egemenlik alametlerini koruması olduğu ifade edilmektedir.² Devletin bu özelliğinden hareketle, inceleyeceğimiz Yabancı Devlet Bayrağına Karşı Hakaret Suçu, TCK’daki diğer yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı suçlar gibi pek çok ülke ceza kanunlarında (örneğin, İtalyan Ceza Kanunu (İtCK md. 299’da), Alman Ceza Kanunu (AlmCK prg. 104’te), İsviçre Ceza Kanunu (İsCK md. 298’de), Türk Ceza Kanunlarında ETCK md. 164, TCK md. 340) eskiden beri kişilere değil, devlete karşı suçlar kısmında düzenlenmektedir.³

TCK’nın ikinci kitabının ‘Millete ve Devlete Karşı Suçlar ve Son Hükümler’ başlıklı 4’üncü kısmında yer alan 8’inci bölümün başlığı ‘Yabancı Devletlerle Olan İlişkilere Karşı Suçlar’dır. Bu bölümde; yabancı devlet başkanına (TCK md. 340), yabancı devlet bayrağı ile diğer egemenlik alametlerine (TCK md. 341) ve yabancı devlet temsilcilerine (TCK md. 342) karşı işlenen suçlar olmak üzere toplam üç suç bulunmaktadır. Bölümün son maddesinde (TCK md. 343) ise herhangi bir suç değil, bu bölümdeki suçlar açısından geçerli (ortak hüküm) niteliğinde olan ‘karşılıklılık (mütekabiliyet) koşulu’ yer almaktadır. Bu kısımda inceleyeceğimiz suç, bunlardan TCK md. 341’de düzenlenen yabancı devlet bayrağına karşı hakaret suçudur.

Madde başlığının “Yabancı Devlet Bayrağına Karşı Hakaret” olmasına ve bu başlığın, suçun konusunun sadece yabancı devlet bayrağı olduğunu düşünmemize neden olmasına rağmen içeriğinden, suçun konusunun yabancı devlet bayrağı dışında yabancı devletin arma, sancak gibi diğer egemenlik alametlerinden de oluştuğu görülmektedir. Bu anlamda başlık ile içeriğin birbiri ile uyumlu olmadığı değerlendirilmekte, başlığın neden “Yabancı Devlet Bayrağına ve Diğer Egemenlik Alametlerine Karşı Hakaret” olmadığına bir açıklık getirmek mümkün görünmemektedir.

Suç, bulunduğu bölümde yer alan diğer iki suçun (TCK md. 340 ve 342’deki suçların) aksine, TCK’da yer alan herhangi bir suça özel bir gönderme yöntemi kullanılarak⁴ değil, tam ceza normu şeklinde ve yine bu suçların aksine mevzuatımızda yer alan herhangi bir suçun nitelikli hali olarak değil, özel/bağımsız bir hüküm olarak düzenlenmiştir.

Bir sonraki kısımda da anlatılacağı üzere, suça yönelik TCK’daki düzenleme ile Eski Türk Ceza Kanunundaki (ETCK md. 165’teki) düzenleme birbiriyle hemen hemen aynıdır.⁵ Bu itibarla suçun unsurlarına ve diğer özelliklerine ilişkin açıklamalarımızda ETCK döneminde kaleme alınan eserlerden ve içtihatlardan da yararlanılacaktır.