Yasal Hakkın Kullanılması Bağlamında Tasarım Tescillerinde Kötüniyet
Malevolence in Design Registration in the Context of Use of Legal Right
Muktedir LALE
Endüstriyel tasarımların tescil işlemleri TPE (Türk Patent Enstitüsü) tarafından yapılmakta olup, Ülkemizde tesciller bakımından yayıma dayalı itiraz sistemi uygulanmaktadır. Bu sistemin sonucu olarak TPE, bir tasarımın tescil edilebilir olup olmadığını esas yönünden değil; salt şekli koşulların yerine getirilip getirilmediği yönünden incelemektedir. Bu bağlamda, tescil başvurusu sırasında, esas yönünden herhangi bir inceleme yapılmadığı için tescilde kötüniyetin varlığının ortaya çıkması da kaçınılmaz olmaktadır.
Endüstriyel tasarım tescillerinde uygulanan incelemesiz sistemden yararlanarak tescilin sağlanması; ancak tasarımın, aslında koruma kapsamında olmadığının sonradan mahkeme kararı ile saptanarak hükümsüzlüğe karar verilmesi ve tasarım tescilinde kötüniyetin varlığının kanıtlanması halinde üçüncü kişilere verilen zararların tazmini yoluna gidilmelidir. Bu çerçevede, uygulamada ilkesel bazda değişiklik anlamına gelebilecek ilk derece mahkemesinin, temyiz incelemesiyle görevli Yüksek Dairenin ve Hukuk Genel Kurulunun kararları sıralı bir şekilde sunulmuş olup, uyuşmazlık konusuyla ilgili değerlendirme ise en son aşamada yapılmıştır.
İncelemesiz Sistem, Tasarım Tescilinde Kötüniyet, Yayıma Dayalı İtiraz Sistemi, Tasarım Sahibinin Kötü Niyetli Hareket Etmesi.
The registration of industrial designs is performed by Turkish Patent Institute (TPI) and in our country objection upon publishing system is applied in registrations. As a result of this system, TPI examines a design if it can be registrable or not with respect to merely fulfillment of formal conditions not regarding essential aspects. In this context, as an examination by essence is not performed in the course of registration application, it is inevitable that malevolence arises in registration.
In case when registration is enabled by using the system without examination exercised in industrial design registrations; but design’s nullity which was not actually under protection is determined by court decision and when existence of the malevolence in design registration is proved, it should be indemnified for the damages given to third persons. Within this frame, decisions of the court of first instance, supreme court chamber in charge of appeal review and assembly of civil chambers are submitted in order which can be meant principal change in practice, finally the assessment concerning the dispute subject is given at the end.
System Without Examination, Malevolence in Design Registration, Malevolent Action of Design Owner.
1. DAVA (İDDİA)
Davacı vekili, müvekkilinin PVC kelepçe üretimi yaptığını, davacının yenilik ve ayırt edicilik niteliği bulunmayan PVC kelepçeyi adına 1997/… sayı ile 23.05.1997 tarihinde tescil ettirdiğini, müvekkili hakkında şikâyette bulunup arama ve zabıt kararları aldığını, müvekkilinin işyerinde 06.08.2004 tarihinde yapılan arama ve zabıt işlemi sonunda üretimini gerçekleştirdiği PVC kelepçe ürünleri ile bu ürünleri üretmeye yarar kelepçe kalıplarına el konulup yediemine verildiğini, hakkında tasarım hakkına tecavüz suçlamasıyla, … Fikrî ve Sınaî Haklar Ceza Mahkemesi'nin 2005/… ve 2005/…esas sayılı dosyalarıyla kamu davaları açıldığını, daha sonra anılan yargılamalardan beraat ettiğini, davalı adına tescil edilmiş bulunan tasarımın yenilik ve ayırt edicilik vasıflarının bulunmadığı tespit edilerek … Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi'nce 26.05.2005 günlü ve 2004/… sayılı kararıyla hükümsüzlüğüne karar verildiğini, davalının haksız ve hukuka aykırı tescilinin arkasına sığınarak müvekkilinin ticari itibarını zedelediğini, üretim araçlarına el konulması sebebiyle üretim yapamadığını, buna bağlı taahhütlerini yerine getirememesi nedeniyle ciddi mağduriyete uğradığını ileri sürerek, … 2. Sulh Ceza Mahkemesi'nin 2004/… D. iş sayılı kararıyla, konulan zapt kararının kaldırılmasını, kalıpların müvekkiline iadesini, 40.000,00.- TL maddî ve 30.000,00.- TL manevî tazminatın temerrüt faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
2. YANIT (SAVUNMA)
Davalı vekili, müvekkilinin yasal hakkını kullandığını ve müvekkilinin kötü niyetli olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
3. İLK DERECE MAHKEMESİNİN (FİKRİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ) KARARI:
Sonuç olarak, davacının harcıâlem biçimi taşıyan pis su kelepçesini kendisine ait olmadığını ve bir tasarım olarak korunmasının mümkün olmadığını, bilerek adına tescil ettirmesi; bu tasarım belgesine dayanarak basiretli bir tacirden beklenemeyecek ve haksız rekabet oluşturacak ve tasarım hakkının kötüye kullanılması niteliğinde olacak şekilde eylemlere girişmesi sebebiyle aşağıdaki şekilde karar verilmesi gerekmiştir
