İşsizlik Sigortası Kanununa Göre İşsizlik Ödeneğine Hak Kazanma Şartları

Entitlement Conditions For Unemployment Compensation in Accordance With the Unemployment Insurance

Gökhan BEDİR

Ülkemizde çalışabilecek durumda ve istekte olmasına rağmen kendi isteği dışında işsiz kalan sigortalılara, kısa bir süreliğine de olsa, en azından yeni bir iş buluncaya kadar, işsizlik ödeneği ödenmektedir. Pasif istihdam kapsamında olan bu ödeneğin yapılması, aynı zamanda sosyal devlet anlayışının da bir gereğidir.

Ülkemizde işsizlik ödeneğinin yasal düzenlemesi 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunuyla yapılmış olup, bu Kanunla pasif istihdam politikası olan işsizlik ödeneği yanında, aktif istihdam politikalarına yönelik yeni iş edindirme, kısa çalışma ödeneği, ücret garanti fonu gibi hususlar da düzenlenmiştir. Bu yazımızda işsizlik sigortası, yararlanma şartları, işsizlik ödeneğinin miktarı, ödenme süresi ve kesilmesi konuları açıklanmaya çalışılacaktır.

4447 Sayılı Yasa, 5510 Sayılı Yasa, İşsizlik, İşsizlik Sigortası, İşsizlik Ödeneği, İşsizlik Sigortası Fonu, İstihdam.

In our country, the insured who is able and has will to work and, becoming unemployed despite his will are paid an unemployment compensation for a short period of time, at the latest, until they could find a new job. The implement of such compensation in scope of passive employment is required also in respect of social state.

In our country, the legal regulation of unemployment payment is done by the Unemployment Insurance Code no. 4447 and beside the unemployment compensation that is a passive employment policy, the matters like new work obtainment, shortly working compensation, wage guaranty fund that are intended for active employment policies are also established. In our study, we would try to enlighten the matters like unemployment insurance, enjoyment conditions, amount of unemployment compensation, payment duration and cessation of unemployment compensation.

The Code No. 4447, The Code No.5510, Unemployment, Unemployment Insurance, Unemployment Compensation, Unemployment Insurance Fund, Employment.

1. GİRİŞ

Çalışma gücünde ve arzusunda olan cari ücretten çalışmaya razı olup da iş bulamayan iş gücünün varlığına işsizlik denilmektedir. İşsizlik sigortası, işsizlik riskine karşı sigortalıya ekonomik bir güvence sağlayan sigorta kolu olarak değerlendirilebilir. İşsizlik sigortası aslen bir sosyal sigorta kolu olmasına rağmen sosyal güvenlik kanunları ile değil, ayrı bir Kanun olan 4447 sayılı Kanunla düzenlenmiştir. İşsizlik sigortasını düzenleyen 4447 sayılı Kanuna¹ göre işsizlik sigortası, “bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalılara işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren zorunlu sigorta olarak tanımlanmıştır.

İşsizlik sigortası, işsizlik riskine karşı sigortalıya ekonomik bir güvence sağlayan sigorta kolu olarak değerlendirilmektedir. İşsizlik sigortası ile devlet, her sigortalı adına prim ödeme yükümlülüğü altına girmiştir. 2013 yılı TUİK verilerine göre Ülkemizde işsizlik oranı 9.7’dir.² İşsizlik ödeneği, sigortalı işsizlere Yasada belirtilen sürede ve miktarda yapılan parasal ödemeyi ifade etmektedir.

İşsizlik ödeneği, ancak geçici bir müddet verilecektir. Oysa Türkiye’de işsizlik sorunu geçici bir nitelik taşımamaktadır. Sigortalı işsizler ödenek tükendiğinde eski durumlarına dönecektir. Buna karşı yeterli mali kaynak bulunsa bile bulunan kaynağın işsiz kitlelere geçici olarak dağıtılması yerine, istihdamı arttırıcı yatırımlara yönlendirilmesi daha yerinde olacaktır.³ Zaten kıdem tazminatı gibi ikame edici bir mekanizma varken kaynakların işsizlik sigortası gibi pasif bir sisteme yönlendirilmesi tereddütle karşılanmalı, onun yerine mevcut kıdem tazminatı kurumu daha rasyonel hale getirilmeye çalışılmalıdır.⁴