Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının 2022 Sayılı Kanun Kapsamındaki İşlemlerine Karşı Açılan Davalarda Görevli Yargı Yeri Sorunu

The Issue of the Court of Competent Jurisdiction in the Lawsuits Related with the Actions of Social Assistance and Solidarity Foundations According to the Law No. 2022

Mücahit GÜLŞEN

Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’na göre özel hukuk tüzel kişileridir. 2022 sayılı Kanun uyarınca, engelli aylığı ve yaşlı aylığı başvuruları bu vakıflara yapılmaktadır. Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları tarafından, aylık başvurularının kabulüne veya reddine karar verilmektedir. Bunun yanında, aylık bağlandıktan sonra yapılan incelemeler neticesinde aylıkların kesilmesi de söz konusudur. Aylık başvurusunun reddi ve aylığın kesilmesi işlemleri, kişilerin menfaatini ihlâl eden idari işlemlerdir. Bu idari işlemlerin iptali için açılan davalarda, bir özel hukuk tüzel kişisi tarafından idari işlem tesis edilemeyeceği yönündeki yargı kararları nedeniyle sorunlar yaşanmaktadır. Hâlbuki idare hukukunda, yasalarla yetkilendirilmiş özel hukuk tüzel kişilerince de idari işlem tesis edilebileceği kabul edilmektedir. Bu makalede, aylık başvurusunun reddi ve aylığın kesilmesi işlemlerine ilişkin davalarda görevli yargı yeri konusu incelenmiştir.

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı, İdari Makam, İdari İşlem, İcrailik, İdari Yargı.

Social assistance and solidarity foundations are legal entities according to Foundations Law No. 5737. According to Law No. 2022, disability pension and elderly pension applications are made to these foundations. Social assistance and solidarity foundations decide to accept or reject the pension applications. Furthermore, as a result of the controls, the pensions can be cancelled. Rejection of the pension application and the cancellation of the pension are administrative actions that violate the interests of the persons. In the lawsuits filed for the annulment of these administrative acts, problems arose regarding the determination of the court of competent jurisdiction in this dispute, due to the judicial decisions stating that foundations cannot take administrative action. However, in administrative law, it is accepted that administrative action can be made by foundations authorized by laws. In this article, the court of competent jurisdiction in the lawsuits regarding the rejection of the pension application and the cancellation of the pension has been studied.

Social Assistance and Solidarity Foundation, Administrative Authority, Administrative Action, Enforcement, Administrative Jurisdiction.

GİRİŞ

Sosyal yardımlaşma ve dayanışma (SYD) vakıfları, 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu’nun 7’nci maddesine göre, bu Kanun’un amacına uygun faaliyet yürütmek ve ihtiyaç sahibi vatandaşlara nakdi ve aynî yardımda bulunmak üzere her ilde ve ilçede kurulmuştur¹.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu²’na (TMK) göre kurulan bu vakıflar, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun³ 4’üncü maddesine göre özel hukuk tüzel kişisidir⁴. SYD vakıflarının kuruluş amacı, 3294 sayılı Kanun’da belirtilmekledir. Bununla birlikte diğer kanunlarla bu vakıflara çeşitli görevler verilmiştir.

2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması HakkındaKanun’un⁵ 1’inci ve 2’nci maddelerine göre, SYD vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilenlere engelli aylıkları ve yaşlı aylıkları bağlanmaktadır. 2022 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesine göre, bu aylıkların bağlanması amacıyla SYD vakıflarına yazılı olarak başvuru yapılması gerekmektedir. Bu vakıflar tarafından başvurusu kabul edilen kişilere, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı⁶ tarafından aylıklar ödenmektedir. 2020 yılında engelli aylığı, engelli yakını aylığı veya yaşlı aylığı ödenen kişi sayısı 1.545.418 olmuştur⁷.