Hizmet Borçlanmasının Ölüm Aylığına Hak Kazanma Koşullarına Etkisi ve Değerlendirilmesi

Effect and Evaluation of Service Borrowing on Terms of Qualification of Survivor’s Pension

Hasan KAYIRGAN

Sosyal güvenliğin temel gayesi insanları yarından emin olma endişesinden kurtarmaktır. Bu bağlamda, sosyal riskler karşısında bireylerin gelirlerinin azalmasını veya giderlerinin artmasını önleyecek tedbirlerin alınması bir zorunluluk olarak karşımıza çıkar. Ölüm insanın kaçınılmaz sonudur. Bu bakımdan ölüm sigortasının koruma kapsamına aile üyeleri girer. Bu açıdan ölüm riskine karşı mücadele etmek durumunda kalan aile üyeleri için ölüm sigortası bir teminat olarak görülmektedir. Kanunumuzda ölüm nedeniyle gelirden yoksun kalma ihtimali olan kişiler hak sahibi olarak tanımlanmıştır. Bu kişilerin ölüm aylığından faydalanabilmesi için de sigortalının prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını yerine getirmesi gereklidir. Buna göre de 1800 gün prim ödeme gün sayısı şartı bulunmalıdır. Bunun yanında 4/1-a kapsamındaki sigortalılara kolaylaştırıcı bir yol da tanınmıştır. Borçlanma süreleri hariç beş yıllık sigortalılık süresi ve toplam 900 gün prim ödeme gün sayısı şartının sağlanması ile ölüm aylığı bağlanması mümkün olacaktır. Borçlanma sürelerinin bu kapsamda 1800 gün prim ödeme gün sayısı şartında dikkate alınması konusunda bir şüphe yoktur. Ancak beş yıllık sigortalılık süresi ile 900 gün prim ödeme gün sayısı şartında genel kabul gören görüş borçlanma sürelerinin her iki halde de dahil edilemeyeceğidir. Özellikle borçlanma işleminin gereği olarak bu sürelerin prim ödeme gün sayısına dahil edilmesi de hakkaniyete uygun düşer.

Ölüm, Geride Kalanların Sigortası, Hizmet Borçlanması, Sigortalılık Süresi, Prim Ödeme Gün Sayısı.

The main purpose of social security is to get rid of the angst of being safe from future. In this context, it is an obligation to take measures to prevent the decrease in the income of individuals or the increase in their expenses in the face of social risks. Death is inevitable the end of human. The death insurance takes the family as basis in social protection as the protection unit. In this respect, death insurance is the guarantee of family members who survive against the risk of death. In our law, people who are likely to be deprived of income due to death are defined as right holders. For these people to benefit from the survivor’s pension, the insured must fulfill the conditions for the number of premium payment days and the insurance period. In addition, a facilitating way is purchased for the insured under 4/1-a. It will be like a death allowance, with a five-year insurance period and a total of 900 premium payment days, except for service borrowing. There is no doubt that borrowing periods should be considered in the condition of 1800 days of premium payment. However, in the condition of five-year insurance period and 900 days of premium payment, the generally accepted view is that borrowing periods cannot be included in both cases. In particular, the inclusion of these periods in the number of premium payments pays as a requirement of the borrowing process would also be fair.

Death, Survivors’ Insurance, Service Borrowing, Insurance Period, Number of Premium Payment Days.

Giriş

Sosyal güvenliğin temel gayesi insanları yarından emin olma endişesinden kurtarmaktır. Sosyal riskler karşısında bireylerin gelirlerinin azalmasını veya giderlerinin artmasını önleyecek tedbirlerin alınması bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle ailenin ihtiyaçlarını karşılamakta olan bir kişinin ölümü, diğer aile mensuplarının hayatlarını sürdürmelerini olumsuz şekilde etkiler. Bu bakımdan, gelirlerin azalmasını önleyecek tedbirlerin alınması ihtiyacı duyulmuştur. Ölüm sigortası ile kısmen de olsa bu mağduriyeti önleme gayreti içerisinde bulunulmuştur.

Kanunumuzda ölüm sigortası özel olarak ele alınmış ve ölüm nedeniyle destekten yoksun kalan bireylere ölüm aylığı bağlanması cihetine gidilmiştir. Ancak ölüm aylığına hak kazanabilmek için belirli şartların tamamlanması da aranmaktadır. Bunlar, genel olarak sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı olarak belirlenmiştir.

Hizmet borçlanması, kişinin özellikle kanundan veya zorunlu hallerden kaynaklanan ve çalışmasını kesintiye uğratan hizmetlerinin sigortalılık sürelerine dahil edilmesi durumudur. Sigortalı, hizmet borçlanması suretiyle sosyal güvenlik kurumuna ödeme yapmakta ve bu primler kendisi tarafından karşılanmaktadır. Ödemelerin yapılmasının en önemli nedeni, sigortalılık süresi ile prim ödeme gün sayısına etki etmesidir. Zira bu şartlar ölüm aylığına hak kazanma koşulları içerisinde de değerlendirilmektedir.