Müteselsil Kefaletin Hükümleri ve Sonuçları

Provisions and Consequences of Joint Suretyship

Aytuğ Ceyhun ÇAKIR

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile birlikte müteselsil kefalete ilişkin önemli düzenlemeler pozitif hukukumuzda vücut bulmuştur. Müteselsil kefaletin hüküm ve sonuçları başlığı altında; müteselsil kefaletin taliliği başta olmak üzere, fer’ilik ve şekil konusu gibi meseleler değerlendirilmiştir. Özellikle müteselsil kefilin sorumluluğuna hangi hallerde gidilebileceğine ve buna karşın müteselsil kefilin alacaklıya karşı hangi savunma imkanlarına sahip olduğuna ilişkin görüş ve açıklamalara, Yargıtay Kararları eşliğinde çalışmamızda yer verilmiştir. Bu bağlamda, müteselsil birlikte kefaletin görünümleri ile müteselsil birlikte kefaletin hükümleri de göz ardı edilmemiştir.

Kefalet, Asıl Borçlu, Alacaklı, Müteselsil Kefalet, Müteselsil Birlikte Kefalet.

Significant regulations related joint suretyship came into existence in our positive law with the Turkish Code of Obligations no.6098. Under the title of provisions and consequences of joint suretyship; particularly secondariness of joint suretyship, issues like accessory and form were considered. Especially opinions and explanations regarding liability of joint surety and on the other hand defense possibilities of surety against creditor are given in this study in company with Supreme Court Decisions. Within this context, aspects of co-solidary suretyship and provisions of co-solidary suretyship were not ignored as well.

Surety, Principal Debtor, Creditor, Joint Suretyship, Co-solidary Suretyship.

I. GİRİŞ

Kefalet sözleşmesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 581’inci maddesinde, “kefilin alacaklıya karşı, borçlunun borcunu ifa etmemesinin sonuçlarından kişisel olarak sorumlu olmayı üstlendiği sözleşmedir” şeklinde tanımlanmıştır. Tanımdan açıkça anlaşılacağı üzere kefalet sözleşmesinin tarafları, kefil ve kefalet güvencesine bağlanan borcun alacaklısıdır. O halde kefalet konusu borcun borçlusu, diğer deyişle asıl borçlu, kefalet sözleşmesinin tarafı değildir. Öyle ki asıl borçlunun bilgisi dahi olmadan, hatta muhalefetine rağmen kefil ile alacaklı bir araya gelerek kefalet sözleşmesi yapabilirler¹.

Kefalet sözleşmesiyle, alacaklının asıl borçlunun ödeme güçsüzlüğüne karşı teminat altına alınması hedeflenir. Görüldüğü üzere, kefalet sözleşmesinin sebebi, alacaklıya teminat vermektir². Asıl borcun konusunu oluşturan edim ne olursa olsun, kefilin borcu her zaman için bir para borcudur. Kefil, asıl borcun yerine getirilmemesi nedeniyle alacaklının uğramış olduğu zararı karşılayacak bir miktar para öder³.

İşte kefilin bu bağlamda sorumluluk altına gireceği kefalet sözleşmesi, esasen adi kefalet olabileceği gibi, müteselsil kefil olarak sorumlu olmayı üstlendiği bir kefalet türü de olabilir. Bunların dışında, birlikte kefalet, kefile kefalet, rücua kefalet veya zarara (açığa) kefaletten de söz etmek mümkündür. Sözü edilen kefalet türleri, TBK m.585 ila m.588 arasında düzenlenmiş olan kefalet türlerini teşkil eder.