Lahey Kuralları ve Volcafe Davası Türk Hukuku Açısından Bakış

Hague Visby Rules and Volcafe Case a Brief Overview Under Turkish Law

Sinem OGİS

Yakın tarihli önemli bir kararda, İngiltere Yüksek Mahkemesi, ispat yükümlülüğünü kimin üstlendiği sorusunu açıkça ortaya koymuştur. Volcafe Ltd v. Compania Sud Americana De Vapores SA (bundan böyle Volcafe olarak anılacaktır) davasında, gemi sahibinin kargoda bir kayıp veya hasar meydana geldiği durumlarda, ispat yükünün taşıyanda olduğu kabul edildi. Bugün literatürdeki görüşler, Volcafe davasının kargo hasarına ilişkin ispat yükünü değiştirdiğini ve kargo sahiplerinin değil fakat taşıyanın ispat yüküne ilişkin nedenselliğe uyması gerektiğini tartışıyor. Bu nedenle, literatürdeki görüş, bunun taşıyan için ispat yükünü zorlaştıracağı yönündedir. Bu makalede literatürdeki görüşün tartışılması yapılıp, ispat yükünün Türk ve İngiliz hukuku açısından karşılaştırılması yapılacaktır.

İspat Yükü, Deniz Hukuku, Kargo Hasarı, Uluslararası Deniz Taşımacılığı, Lahey Kuralları.

In a significant recent judgment, the UK Supreme Court had clearly clarified the question of who bears the burden of proof. The decision in Volcafe Ltd and others v. Compania Sud Americana De Vapores SA (hereinafter Volcafe) confirms that where the ship owner occurred a loss or damage to the cargo, the carrier now has the burden to prove that he had exercised a reasonable degree of skill and care, and the loss had happened nonetheless. Today many scholars are discussing that the Volcafe case switches the burden of proof for cargo damage and now carriers must demonstrate compliance, rather than cargo owners (cargo interests) demonstrate causative negligence. In this article, it will be analysed the literature opinion and at the end a discussion will be given under a comparative view between Turkish and English law on burden of proof.

Burden of Proof, Maritime Law, Cargo Damage, International Maritime Transportation, Hague Visby Rules.

I. Volcafe Davası: Olay Özeti

Volcafe davasında olaya konu olan kahve çekirdekleri Kolombiya’dan Kuzey Avrupa’ya dokuz sevkiyatta taşınıp, 20 adet havalandırılmamış kapta istiflendi. Her bir sevkiyatın taşınmasından, Lahey Kurallarını içeren ve taşıyan tarafından verilen, taşıyanın kargoyu iyi düzen ve koşulda taşındığına dair şerh içeren konşimentoların yer aldığı görüldü.

Kahve nem çeken (higroskopik) bir yüktür, bir başka deyişle nemi emer, depolar ve yayar. Havalandırmalı veya havalandırmasız kaplarda taşınabilir. Her iki kabı da taşıma için kullanmak olağandır. Havalandırmamış kap ucuzdur, ancak havalandırmasız kaplar kullanılırken, kahve çekirdeklerini daha sıcaktan soğuk iklimlere taşındığında, çekirdeklerin nem yayması riski vardır. Bu nedenle, kabı ambalaj (Kraft) kâğıdı gibi bir emici malzeme ile kaplayarak kahve çekirdeklerini yoğunlaşmadan korumak gerekir (taşıyanın olayda uyguladığı gibi).

Olayda yük limana vardıktan sonra, 20 konteynerden 18’indeki yükün, torbalanmış kahve çekirdeklerine damlayan konteynerlerin içinde oluşan yoğunlaşmanın bir sonucu olarak ıslaklıktan dolayı bir hasara uğradığı keşfedilmiştir.