Hediyeler ve İntikal Vergisi

Gifts and Gift Tax

Hülya KABAKÇI KARADENİZ

Veraset İntikal Vergisi Kanunu’nun 4. Maddesi (c) bendinde örf ve adete göre sağlar arasında hediye, cihaz, yüzgörümlüğü ve drahoma gibi (gayrimenkuller hariç) intikaller veraset ve intikal vergisinden istisna tutulmuştur. Ancak kanun metninde diğer istisnalar gibi herhangi bir tutar rakam olarak belirtilmemiştir. Adı geçen kanun maddesinde; yalnızca hediye olarak verilen gayrimenkuller vergiye tabi tutulmuştur. Kanun gerekçesi incelendiğinde gayrimenkullerin hediye miktarını sınırlamak için koyulduğu anlaşılmaktadır. İstisna maddesinde hem bir rakamın telaffuz edilmemesi hem de gayrimenkuller ile ilgili bir fiyat sınırlandırılmasının yapılmaması vergilemede belirlilik ilkesini zedelemektedir. Ayrıca yine ilgili kanunda bir rakam olmamasına rağmen Gelir İdaresi Başkanlığı bir özelgede babanın kızına düğün hediyesi olarak verdiği yabancı parayı, büyük meblağlı bulup vergiye tabi olması gerektiği görüşü vermiştir. Kanunda yer almadığı halde hediye olarak verilen paranın vergiye tabi olması görüşü vergilerin kanuniliği ilkesi ile bağdaşmamaktadır. Ayrıca meblağın büyüklüğü gayrimenkulle de karşılaştırılmamalıdır. Çünkü vergi hukukunda kıyas yasağı vardır. Tüm bu karmaşıklığı sona erdirmek için ilgili kanunda istisna parasal tutar olarak belirlenmelidir. Nitekim Birleşik Krallık, İrlanda ve A.B.D’de düğünde verilen hediyelerin vergiden istisna tutulacak kısmı kanunla belirlenmiştir.

Veraset ve İntikal Vergisi, Hediye, Örf ve Adet, Vergilerin Kanuniliği İlkesi, Vergilerin Belirliliği İlkesi.

In accordance with, gifts, devices, face and dowry (except real estates) are exempt from inheritance and transition tax. However, in the text of the law, as with other exceptions, no amount is specified as a figure. By the mentioned article of the act; only real estate’s given as gifts are taxed. When the law's preamble is examined it is understood that the properties are set to limit the amount of gifts. In the exception article, the fact that both a number is not pronounced and that it does not constitute a price limit for real estates, undermines the principle of certainty in taxation. In addition, although there is no figure in this law, the Revenue Administration gave a tax ruling that is father's wedding gift (large amount foreign currency) is should be subject to taxed.. Although not included in the law, the opinion that the money given as a gift is taxable does not comply with the principle of legality of taxes. On the other hand, the size of the amount should not be compared with the real estate. Because there is a prohibition of analogy in tax law. In order to end all this complexity, the exception in the relevant law should be set as monetary amount. As a matter of fact, the limits for tax exemptions given at the wedding in the UK, Ireland, and the United States are determined by law.

The Inheritance and Transition Tax, Gifts, Customs and Traditions, Legality Principle of Taxes, Certaınty Principle of Taxes.

GİRİŞ

İlk defa 1926 yılında yürürlüğe giren veraset ve intikal vergisi (VİV) servet vergilerinden birini oluşturmaktadır. Yürürlükte bulunan 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu (VİVK) 1956 yılında yasalaşmıştır¹. VİV karşılıksız intikalleri konu almaktadır. Bu şekilde intikal vergisi “takip edici vergi” veya “telafi edici vergi” olarak adlandırılmaktadır². Türk vergi sistemi içinde yer alan motorlu taşıtlar vergisi ve emlak vergisi servete sahip olmaktan alınırken VİV’si servetin el değiştirmesinden alınmaktadır. Servet iki şekilde el değiştirmektedir. Birincisi, kişinin ölümü halinde veraset yoluyla el değiştirmesidir. İkincisi ise sağlar arası ivazsız intikal yoluyla el değiştirmesidir³. İvazsız intikallerden bazıları vergiden istisna tutulmuştur. Bu istisnalardan bir tanesi de hediye ve benzeri intikaller ile ilgilidir (VİVK m.4). Söz konusu maddede örf ve adete göre verilmesi normal sayılan hediye, cihaz, yüzgörümlüğü ve drahomalar gayrimenkuller hariç olmak üzere vergiden istisna tutulmuştur. İlgili maddede hediyelerin, cihazların, yüzgörümlüğünün ve drahomaların karşılıksız intikallerinde maddi olarak istisna sınırları belirtilmemiştir. Ayrıca Türkiye’de bölgeden bölgeye farklılık göstermekle birlikte, birçok benzer örf ve adet bulmak mümkündür. Doğaldır ki örf ve adetler kanunlar gibi ülkede tek bir uygulamaya sahip değildir. Bunun sonucu olarak örf ve adetler kanunlar gibi vergi hukukunun doğrudan kaynakları arasında yer almaz⁴. Çünkü yasalarla örf ve adete çok ender atıf yapılmaktadır⁵. Bu nedenle örf ve adete kanunda ortaya çıkacak boşlukların doldurulması fonksiyonu verilerek ikincil bir görev yüklenilmiştir⁶.

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) 26.03.2013 tarihinde özelge⁷ talep formuna verdiği görüşte kızına çeyiz parası olarak verdiği 400.000 Amerikan dolarının vergiye tabi olması gerektiği yönünde görüş bildirmiştir⁸. Çalışmada VİVK’de örf ve adete göre verilen hediyelerle ilgili istisna tutarının yer almaması verginin belirlilik ilkesi açısından, gelir idaresinin verdiği özelge ise kanunilik ilkeleri açısından değerlendirilmiştir.

Çalışmanın birinci bölümünde örf ve adete göre verilen hediye, cihaz, yüzgörümlüğü ve drahoma kavramları açıklanmıştır. İkinci bölümde örf ve adete göre verilen hediyelerle ilgili istisna tutarının belirlenmemesi, vergilerin belirlilik ilkesi açısından değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde GİB’in konuyla ilgili verdiği özelge kanunilik ilkesi bakımından incelenmiştir. Çalışma sonuç ve öneriler kısmı ile sona ermektedir.