TTK m. 420 Uyarınca Genel Kurul Toplantısının Ertelenmesi

Deferring General Assembly Meeting in Accordance with Article 420 of the Turkish Commercial Law

Ece Selin YETKİN

Anonim ortaklıklar çoğunluk ilkesine göre yönetilmektedir. Ancak kanun koyucu önem verdiği bazı konularda, azınlık pay sahiplerini çoğunluğun tahakkümünden kurtarmak adına onlara bazen oran belirterek (TTK m. 411, 412, 420, 439, 531 ve 559) bazen oran belirtmeksizin (TTK m. 486/f. 3, 360) belirli haklar tanımıştır. Tanınan bu haklar öğretide olumlu ve olumsuz azınlık hakları olarak iki türlü incelenmektedir. 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 377., 6102 sayılı Ticaret Kanunu’nun ise 420. maddesinde düzenlenen azınlığın finansal tabloların ve buna bağlı konuların görüşülmesinin ertelenmesine ilişkin istemi, azınlığa tanınmış ve sıkça uygulama alanı bulan önemli bir haktır. Çalışmamızda TTK m. 420 hükmünün tarihi seyri, gelişimi, işlevi, hakkın unsurları ve ikinci kez erteleme meselesini Yargıtay içtihatları ve öğretideki görüşlerden faydalanarak açıklamaya çalışacağız.

Azınlık Hakları, Genel Kurul Toplantısı, Genel Kurul Toplantısının Ertelenmesi, Gündeme Bağlılık İlkesinin İstisnası, Finansal Tablolar ve Buna Bağlı Konuların Görüşülmesinin Ertelenmesi.

Because of their general characteristics, join stock companies are managed by the majority (TCL a. 418, 421). In order to protect minority from the majority, minority has some rights with (TCL a. 411, 412, 420, 439, 440, 531 ve 559) or without (TCL a. 486/3) proportion about subjects which is important to the legislator (TCL a. 360). These rights are examined by the doctrine as positive and negative minority rights. The “request” of the minority, regulated in Article 377 of the Old Turkish Commercial Code and Article 420 of the New Turkish Commercial Code for deferring discussion of financial statements and related issues are an important right granted to minorities and also frequently applyed by the minority. Of course this frequent appliable character of this right has caused various problems. We will try to explain the historical development, function, elements of the right and the second deferring of the provision by using the Supreme Court’s decision and the doctrine’s opinions.

Minority Rights, General Assembly Meeting, Deferring General Assembly Meeting, Exception of the Strict Agenda Principle, Defering the Discussion of Financial Statements and Related Issues.

I. HÜKMÜN TTK BAKIMINDAN TARİHİ SEYRİ VE İŞLEVİ

Anonim ortaklıklarda azınlıklara tanınmış olan genel kurul toplantısında finansal tablolar ve buna bağlı konuların görüşülmesini erteletme hakkı kaynağını Alman hukukundan almaktadır⁵. Zira anılan maddeye benzer bir hüküm bugün yürürlükten kalkmış bulunan 30.01.1937 tarihli “Anonim Ortaklıklar ve Paylı Komandit Ortaklıklar Hakkında Kanun”⁶un 125. paragrafının 7. bendinde bulunmakta idi. Ancak Alman hukukunda önemli bir değişiklik yapılarak anılan hüküm 06.09.1965 tarihli “Paylı Ortaklıklar Hakkında Kanun⁷”a alınmamıştır⁸. Anılan azınlık hakkının yeni Kanun’a alınmamasındaki temel gerekçe ise Kanun’da sayılan diğer önlemler, hükümler ve kurumlar göz önüne alındığında artık böyle bir azınlık hakkına gerek kalmamış olmasıdır⁹.

6762 sayılı TTK’nın 377. maddesinde “Müzakerenin Başka Bir Güne Bırakılması”¹⁰ başlığı altında düzenlenen hüküm, 6102 sayılıTTK’nın 420. maddesinde “Toplantının Ertelenmesi”¹¹başlığı altında düzenlenmiş olup TTK m. 420 ile eTTK m. 377 hükmünün tartışmalara sebebiyet veren bazı noktaları açıklığa kavuşturulmuştur. Bu noktalardan ilki; erteleme isteminin kapsamı meselesidir. 6762 sayılı TTK’da hakkın kapsamı yalnızca “bilanço görüşmelerinin ertelenmesi” olarak ifade edilmişken 6102 sayılı TTK’da öğretideki tartışmalar¹² ve Yargıtay uygulaması göz önüne alınarak hakkın kapsamı “finansal tabloların müzakeresi ve buna bağlı konular” olarak belirlenmiştir.Bununla birlikte azınlığın istemi üzerine toplantının genel kurul tarafından bir karar alınmasına gerek olmaksızın erteleneceği açıkça ifade edilmiş olup eTTK m. 377 hükmünde yer alan “ekseriyet” ibaresi de maddeden çıkarılmıştır. Son olarak ikinci toplantının ertelenmesi bakımından aranan “bilançonun itiraza uğrayan noktaları hakkında gereken izahatın verilmemiş olması” şartı, yeni düzenleme ile “dürüst hesap verme ölçüsü ilkeleri uyarınca cevap verilmemiş olması” şartına bağlanmıştır.

Türk Ticaret Kanunu 420. maddesinin öngörülme amacı esas itibariyle azınlığa, ortaklığın hesapları konusunda mümkün olduğu kadar açıklık sağlamak ve böylece gerçeğe uymayan finansal tablolar düzenlenmesinin önüne geçmektir. Erteleme istemi ile pay sahibine dolaylı olarak bilgi verilmesi ve bilançonun dürüst ve düzenli muhasebe ilkelerine ve kanunî hükümlere uygun olarak çıkarılması sağlanmaya çalışılmıştır¹³,¹⁴.