Koşulları Oluşmadan Açılan Belirsiz Alacak Davasına Kısmi Dava Olarak Devam Edileceğine İlişkin Yargıtay Karar İncelemesi

Analyzing Supreme Court’s Decision on Unquantified Debt Lawsuit, Filed Without Meeting the Conditions, May Proceed as Partial Lawsuit

Orhan EROĞLU

Belirsiz alacak davası koşulları oluşmadan açılmışsa; mahkemenin ne yönde karar vermesi gerektiği açık değildir. Bu konuda yasal bir düzenleme de mevcut değildir. Tam ve kesin bir biçimde belirlenmesi mümkün olan bir alacak için belirsiz alacak davası açılması hâli de tartışmalara ve içtihatlara konu edilmiştir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, yeni tarihli bir kararında (16.05.2019, E. 2016/22-1166, K. 2019/576) belirli alacak için belirsiz alacak davasının açılması hâlinde, davaya kısmi dava olarak devam edilebileceğini bildirmiştir. Bu çalışmada, belirli bir alacak için belirsiz alacak davası açılması hâlinde hukukî yarar yokluğundan davanın reddinin gerekip gerekmediği ve davaya kısmi dava olarak devam edilebilip edilemeyeceği incelenerek kararın değerlendirilmesi yapılmıştır.

Kısmi Dava, Belirsiz Alacak Davası, Usul Ekonomisi, Hukukî Yarar, Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi.

If an unquantified debt lawsuit is filed without meeting the required conditions then it won’t be clear for the court to take a decision. There is also no constitutional regulation on this subject. Besides filing an unquantified debt lawsuit for a debt that can be quantified certainly and exactly is also mentioned as subject in discussions and case laws. Supreme Court Assembly of Civil Chambers stated in its recent decision (16.05.2019, E. 2016/22-1166, K. 2019/576) that in case an unquantified debt lawsuit was filed for a certain amount of receivable then the lawsuit could proceed as partial lawsuit. In this study it is evaluated whether lack of legal interest requires dismissal of action or not and whether the case can continue as a partial lawsuit or not in case there is a lack of legal interest when unquantified debt lawsuit is filed for a quantifiable debt.

Partial Lawsuit, Unquantified Debt Lawsuit, Procedural Economy, Legal Interest, Judge’s Liability to Enlighten the Case.

I. İnceleme Konusu Karar

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 16.05.2019 - E. 2016/22-1166, K. 2019/576:

“Bir davadaki talep sonucu bazı kısımları itibariyle birden fazla dava türü tanımıyla ilgili, çakışan yani benzer unsurlar içeriyor olabilir. Bu gibi durumlarda hâkim davayı aydınlatma ödevi kapsamında davacıdan açıklama isteyerek doğru dava türünü belirleyebilecektir. Tüm bu nedenlerle davacı dava dilekçesinde davanın belirsiz alacak davası olduğundan söz etmiş olsa bile belirsiz alacak davasının unsurları bulunmuyorsa bu davanın açılmasında hukuki yarar olmadığından söz edilemeyecek alacağın istenmesinde hukuki yarar olduğundan mevcut unsurları itibarıyla kısmi dava açılmış olduğu kabul edilerek davacının talep sonucu hakkında karar verilebilecektir.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında alacak belirli olmasına rağmen belirsiz alacak davasına konu edilmesi durumunda ne yapılması gerektiği konusuna dönecek olursak; şartları bulunmamasına rağmen başka bir anlatımla talep edilecek alacak miktarının davanın açıldığı anda tam ve kesin bir biçimde belirlenmesinin mümkün olmasına rağmen belirsiz alacak davası şeklinde açılan dava, hukuki yarar, yani dava şartı yokluğu nedeni ile usulden hemen reddedilmemelidir. Zira bir miktar belirtilmek sureti ile açılan belirsiz alacak davası da alacak ister belirli ister belirsiz olsun bir eda davasıdır ve eda davalarında hukuki yarar var kabul edilir. Öte yandan davacının dava açmaktan başka bir yolla alacağına kavuşması mümkün olmayıp bir mahkeme kararına muhtaç ise dava açmakta hukuki yararının bulunduğu tartışmasızdır.