Kayıtlı Sermaye Sisteminde Rüçhan Hakkının Sınırlandırılması ve Yönetim Kurulunun Sorumluluğu

Limitation of the Subscription Right in the Registered Capital System and Responsibility of the Board of Directors

Berk Olçum BİLGİN

Anonim şirketler ticari hayatlarını devam ettirebilmek için her daim sermaye artımına ihtiyaç duyarlar. Rüçhan hakkı, şirketin yapmış olduğu dış kaynaklardan sermaye artırımında ortaya çıkan yeni payları, şirketin mevcut ortaklarının öncelikli olarak alma hakkıdır. Rüçhan hakkının sınırlandırılması, kayıtlı sermaye sisteminde, esas sözleşmede belirtilmek kaydıyla, yönetim kurulu tarafından uygulanmaktadır. Yönetim kurulu sınırlandırılma yetkisini, SerPK md.18 ve TTK md.461 hükümlerine uymak suretiyle, paydaşlar arasında eşitliğe uygun olarak uygulaması gerekir. Yönetim kurulunun, rüçhan hakkının sınırlandırılması aşamasında oluşabilecek zararlardan dolayı hukuki sorumluluğu bulunmaktadır.

Rüçhan Hakkı, Kayıtlı Sermaye Sistemi, Sınırlandırma, Yönetim Kurulu.

Joint-stock companies always require a capital increase in order to maintain their commercial lives. The subscription right is the first refusal right of the company’s existing shareholders to take priority over purchasing the new shares that originates from the external capital resources added to the existing capital of the company. The limitation of the subscription right is applied by the Board of Directors in the registered capital system, provided that it is stated in the articles of association. The Board of Directors has to exercise its authority to limit the right to equality between stakeholders, in accordance with the provisions of article 18 of Capital Markets Act and article 461 of Turkish Commercial Code. The Board of Directors is responsible for any damages that may arise while limiting the subscription right.

Subscription Right, Registered Capital System, Restriction, Board of Directors.

I. Giriş

Rüçhan hakkı, pozitif hukukumuz açısından yasal düzenlemelere ilk olarak 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu¹ (ETTK) m.394 ile girmiştir. 6762 sayılı Kanunda tek fıkralık düzenlemeyle belirtilirken; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun² 461’inci maddesinde ayrıntılı bir şekilde düzenlemeye gidilmiştir.

Rüçhan hakkı, anonim şirketin yapmış olduğu dış kaynaklardan sermaye artırımında, şirketin sermaye artırımındaki mevcut ortaklarının, artırım neticesiyle ortaya çıkan yeni payları öncelikli olarak alma hakkıdır. Kısaca rüçhan hakkı, hissedarların, ortaya çıkan yeni payları mevcut paylarıyla orantılı olarak öncelikli alma hakkıdır (TTK m.461).

Yargıtay vermiş olduğu bir kararında, “rüçhan hakkının asıl payın semeresi olmayıp asıl payın bir genişlemesi (uzantısı) ve onun bir parçası” olduğunu ifade etmektedir.³ Buradan anlaşılacağı üzere, rüçhan hakkı ile sahip olunan yeni payın bağımsız bir pay olmaktan ziyade, mevcut paya istinaden sahip olunan ek bir hak olarak kabul gördüğü aşikârdır. Söz konusu görüş, rüçhan hakkının şahsilik durumunu da ele almaktadır.