Yük Sigortalarında Yüzde On İlave Tutar

%10 Additional Amount in Cargo Insurance

Sami AKSOY

Türk hukukundaki yük sigortalarında sigorta değeri tespit olunurken malın değerine %10’u ilave edilmektedir. Zira Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartlarında yarı mamul ve mamul şeyler için sigorta değerinin bu şekilde hesaplanacağı hükme bağlanmıştır. Hatta bu sebeple sigorta poliçelerinde %10 ilave sigorta bedellerine de rastlanmaktadır. Çalışmada söz konusu %10 ilavelerin sigorta hukukunda yerinin belirlenmesi ve sigortacının taşıyana rücuu açısından bu ilavelerin akıbetinin ortaya konulması amaçlanmıştır.

Yük Sigortası, Sigorta Değeri ve Sigorta Bedeli, %10 İlave Tutar, Kazanç Kaybı, Dolaylı Zarar.

In Turkish cargo insurance practice, insured value is calculated as value of the cargo plus ten percent of this value, for the reason that, there is a special calculation formula for products and semi product in General Terms of Cargo Insurance. Therefore, ten percent additional sum insured are often seen in cargo insurance policies. This study is aimed to explain of legal concept of these ten percent additional amounts under insurance law and in particular by insurer’s right of recourse against carrier.

Cargo Insurance, Insured Value and Sum Insured, %10 Additional Amount, Loss of Profit, Consequential Damage.

I. GİRİŞ

6762 sayılı mülga Türk Ticaret Kanununun 1339 vd maddelerinde düzenlenen denizcilik rizikolarına karşı sigortalar, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda (TTK) muhafaza edilmemiştir. Dolayısıyla mevcut Türk Ticaret Kanununda, eşyayı denizcilik ve hatta diğer taşımacılık rizikolarına karşı teminat altına almayı amaçlayan yük (nakliyat) sigortasına ilişkin özel hükümler bulunmamaktadır. Bu sebeple 65 yaşındaki Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartları Türk hukukunda önemli bir yere sahiptir¹.

Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartları, 1953 yılından beri yürürlüktedir. Şartlar, dönemin Enstitü Kargo Klozları, Alman Deniz Sigortaları Genel Şartları, Şark Sigorta Şirketi Poliçesi Şartları ve İsviçre Nakliyat Sigortası Genel Şartları dikkate alınarak hazırlanmıştır². Günümüzde ise, Türk sigorta şirketleri tarafından yapılan yük sigortası sözleşmeleri, 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 11. maddesi gereği, bahsi geçen Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartları dikkate alınarak hazırlanmaktadır³.

Türk Ticaret Kanununun mal sigortalarına dair genel hükümleri bir yana, Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartlarının 25. maddesinde sigorta değeri hakkında özel bir hükme yer verilmiştir. Hükümde ham maddeler ile toprak mahsulleri için sigorta değeri olarak eşyanın boşaltma (tahliye) yer ve zamanındaki piyasa değerinin esas alınacağı; mamul ve yarı mamul maddeler açısından ise, sigorta değerinin, yükleme (tahmil) yer ve zamanındaki piyasa değeri, masraflar, navlun, sigorta primi ve %10 kâr payı toplamından oluşacağı belirtilmiştir.