Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Çerçevesinde Ticari İşletme Rehninde “Rehinli Taşınır Sicili”nin Diğer Sicillerle İlişkisi Üzerine Değerlendirme
An Evaluation on the Relationship Between “The Chattel Mortgage Registry” at a Pledge Over a Commercial Enterprise and Other Registers within the Perspective of the Law on Chattel Mortgage in Commercial Transaction
Şafak NARBAY,M. Enes YILDIZ
Bir ayni teminat türü olan rehin, esas itibariyle Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) eşya hukuku kitabında düzenlenmiştir. Taşınırın rehin verilmesinde ilke, zilyetliğin alacaklıya devri suretiyle gerçekleştirilmesidir (TMK m. 939/1). Ancak ticari yaşamın kendisine özgü gerekliliklerinden bahisle 21.7.1971 tarihinde kabul edilmiş olan 1447 sayılı (mülga) “Ticari İşletme Rehni Kanunu” (TİRK) taşınır rehnine bir istisna teşkil etmekte ve rehnin tesisi için rehin konusu taşınırın teslimini aramamaktaydı. Nitekim rehin konusu taşınırın tesliminin aranmaması bakımından benzer düşünce ile hareket eden kanun koyucu, küçük ve orta büyüklükteki (KOBİ) işletmelerin finansman ihtiyaçlarına katkı sağlamak ve piyasaların güncel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla 20.10.2016 tarihinde kabul ettiği ve 01.01.2017 tarihinde yürürlüğe koyduğu 6750 sayılı “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu” (TİTRK - TRK) ile 1447 sayılı Ticari İşletme Rehni Kanunu’nu ilga etmiştir.
Çalışmamızda, 10 Mart 2018 tarihli ve 30356 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7099 sayılı Kanun’la 6769 sayılı TRK’da yapılan değişiklikler ve 22 Mayıs 2018 tarihli ve 30428 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Rehinli Taşınır Sicili Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, “Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların Kullanılması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ve “Ticari İşlemlerde Taşınır Varlıkların Değer Tespiti Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” düzenlemeleri ışığında, 6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nun yeni bir kurum olarak getirmiş olduğu “Rehinli Taşınır Sicili”nin, ticari işletmenin bir veya birden fazla varlığının ya da tamamının rehin verilmesi durumunda, halihazırda olan diğer sicillerle ilişkisi irdelenmiş olup, Sicile tescilin hukuki sonuçları değerlendirilmiştir.
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu, Ticari İşletme Rehni, Rehinli Taşınır Sicili.
The pledge, a kind of collateral security, has been virtually regulated under the Law of Property Book of the Turkish Civil Code (TCC). It can be claimed that the main principle in mortgaging the chattel is that it is carried out by transferring actual possession. (TCC Art. 939/1) However, due to the specific requirements of commercial life, the Law of a Pledge Over a Commercial Enterprise numbered 1447, which was enacted on 21.7.1971 (former law), had an exception on the chattel mortgage and in order to establish the pledge had not required to transfer the chattel that was a subject of a pledge. As a matter of fact that the lawmaker, who acts with similar thoughts in terms of not to search for transferring the chattel that is a subject of a pledge, has enacted the Law on Chattel Mortgage in Commercial Transaction (CMCT) numbered 6750 on 20.10.2016 and has put in force on 01.01.2017 in order to contribute the financial needs of small and medium-sized enterprises (SMEs) and to meet with the current needs of the financial markets and so, the old Law of a Pledge Over a Commercial Enterprise numbered 1447 was abolished.
This article, in light of the amendments made with the Law numbered 7099 in the CMCT numbered 6769 published in the Official Gazette dated 10.03.2018 and numbered 30356 and the relevant provisions of “Regulation on the Amendment of the Regulation on the Chattel Mortgage Registry”, “Regulation on the Amendment of the Regulation on the Establishment of the Right of Pledge in Commercial Transactions and the Use of Rights after Default” and “Regulation on the Amendment of the Regulation on the Determination of Value of Movable Estates” published in the Official Gazette dated 22.05.2018 and numbered 30428, examines the relationship between the Chattel Mortgage Registry as the new regulation of the Law on Chattel Mortgage in Commercial Transaction numbered 6750 and other Registers in case of one or more assets of commercial enterprise is pledged and the legal consequences of the registration on the Chattel Mortgage Registry have been assessed.
The Law on Chattel Mortgage in Commercial Transaction, a Pledge Over a Commercial Transaction, the Chattel Mortgage Registry.
GİRİŞ
Taşınır rehinlerine ilişkin genel ilkeler 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun Taşınır Rehni başlığı altında 939 ilâ 972’nci maddeleri arasında düzenlenmektedir. Bu hükümlere bakıldığında taşınır rehninin temelde ikili bir ayrıma tabi kılındığını görülmektedir. Birincisi, teslime bağlı taşınır rehinleri; ikinci ayrım ise, teslimsiz (sicile kayıtla oluşan) taşınır rehinleridir. Nitekim 1447 sayılı mülga Ticari İşletme Rehni Kanunu da teslimsiz taşınır rehni hallerinin başında yer almaktaydı. Bu Kanun’u yürürlükten kaldıran 6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu da teslimsiz taşınır rehnini düzenlemektedir.
Ülkemizde son yıllarda ticari yaşamda etkin rol oynamaya başlayan küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBİ1) finansmana erişiminde kolaylık sağlanması amacıyla “Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu2” hazırlanmıştır. Kanun’un metni incelendiğinde model olarak UNCITRAL Legislative Guide on Secured Transactions düzenlemelerinin3 ve Türk Medeni Kanunu’nun taşınmaz rehni hükümlerinin esas alındığı görülmektedir4. Belirtmek gerekir ki Kanun’un genel gerekçesinde ve madde gerekçelerinde, getirilen düzenlemelerin mehazına ilişkin bir bilgi yer almamaktadır5. Özetle bu Kanun’un çıkarılmasındaki en büyük etken, KOBİ’lerin, kredi karşılığında gösterebileceği teminatların çeşitliliğinin arttırılması suretiyle, büyük çaplı işletmelerle rekabet edebilmelerinin hedeflenmesidir6. Ancak şu hususun altı çizilmelidir ki çıkarılan bu Kanun, zikrettiğimiz bu amacını aşarak, Türk Medeni Hukuku, Türk Ticaret Hukuku, Türk Medeni Usul-İcra ve İflas Hukuku, hatta Türk Ceza Hukuku disiplinlerine ilişkin hükümler barındırarak, “sicilli taşınır rehni”ne farklı bir boyut getirmiştir.
6750 sayılı TRK’nın kapsamı ise, TRK m. 1 ve “Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların Kullanılması Hakkında Yönetmelik7” (Temerrüt Yönetmeliği) m. 2’de düzenlenmiştir. Bu Kanun, bir borca güvence teşkil etmek üzere kurulan ve konusu Kanun’da sayılan taşınır varlıklar olan rehinli işlemlere uygulanacaktır (m. 1/3). Kanun ve Temerrüt Yönetmeliği, aşağıda sıraladığımız hususları ise kapsam dışı bırakmıştır. Buna göre;
