Avrupa Birliği Adalet Divanı Kararları Işığında Pozisyon Markaları
Position Marks in Light of Jurisprudence of Justice of the European Union
Burçak YILDIZ
Pozisyon markası kavramı, belirli bir işaretin markanın ilişkin olduğu tüm malların aynı bölümüne ve aynı şekilde yerleştirildiği markaları ifade etmektedir. Geleneksel olmayan marka türlerinden biri olan bu marka türü, Avrupa Birliği mevzuatında ilk kez 2017’de düzenlenmiştir. Söz konusu kavram günümüzde Avrupa Birliği Markasına İlişkin 2018/626 sayılı Uygulama Tüzüğü m. 3.3.d ile düzenlenmektedir. Anılan marka türünün en ünlü örnekleri Adidas’ın üç şeritten oluşan pozisyon markası ile Christian Louboutin’in kırmızı tabanlı kadın ayakkabısı şeklindeki markasıdır.
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nda (SMK) pozisyon markası düzenlenmemiştir; bununla birlikte markanın tanımına ilişkin SMK m. 4 hükmü, bu tür markaların da Türk Patent ve Marka Kurumu’na tescil edilebilmelerine olanak sağlayacak derecede geniş biçimde kaleme alınmıştır.
Pozisyon markalarının Avrupa Birliği markası olarak tescili, EUIPO (Avrupa Birliği Fikri Mülkiyet Ofisi) nezdinde gerçekleştirilmektedir. Ancak buraya yapılan pozisyon markası başvurularının önemli bir kısmı, ayırt edicilik unsurunu sağlamadığı gerekçesiyle reddedilmektedir. Söz konusu markalara ilişkin başvuruların reddi üzerine açılan davalar ise, Avrupa Birliği Adalet Divanı’nda karara bağlanmaktadır. Çalışmamızda pozisyon markası kavramına ilişkin unsurlar, özellikle de ayırt edicilik unsuru, Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın bu kararları ışığında değerlendirilmektedir.
Bir pozisyon markasının ayırt edici olup olmadığı saptanırken, ilgili çevrenin söz konusu unsuru dekoratif, estetik ya da işlevsel bir unsur olarak algılayıp algılamadığı belirleyici olmaktadır. İlgili çevre bu işaretin süs değil, belirli bir teşebbüse işaret eden ve üzerindeki malı diğer teşebbüslerin mallarından ayıran bir unsur olduğunu, bir başka deyişle, ticarî köken göstermekte olduğunu algılayabiliyorsa, ayırt edicilikten söz edilebilecektir.
Pozisyon Markası, Geleneksel Olmayan Marka, Ayırt Edici Marka, Marka.
Position marks are defined as the trade marks consisting of the specific way in which the mark is placed or affixed on the goods. It’s one of the non-traditional trademark types. Position mark is a new term, firstly regulated in European Union legislation in 2017. Presently, it is regulated by Implementing Regulation no. 2018/626 art. 3.3.d. The most famous examples of position marks are the three striped mark of Adidas and the Louboutin’s red sole mark.
Position marks are not regulated by the Industrial Property Code (IPC) no. 6769. However IPC art. 4 which is defining trade mark has been enacted so expansively that it provides the opportunity of registration of such trademarks to Turkish Patent and Trademark Office.
The position marks can be registered to EUIPO as European Union trademarks. However most of the applications regarding position marks are rejected due to devoid of distinctive character. Such decisions are challenged before European Court of Justice. In this article, the components (and especially the distinction component) of position marks are examined in the light of relevant decisions of European Court of Justice.
Whether the relevant public perceives the placement of the sign on the goods as a decorative, aesthetic or functional component or not, determines the distinctive character of the position mark. The position mark will be considered as distinctive if the relevant public perceives that the sign is not an ornament, it originates from a particular undertaking, and thus distinguishes that product from those of other undertakings and is an indication of the commercial origin of the goods concerned.
Position Mark, Positional Mark, Placement Mark, Non-Traditional Trade Mark, Distinctive Trade Mark, Trademark.
I. POZİSYON MARKASI KAVRAMI
Geleneksel marka olarak nitelendirilen kelime ve şekil markaları, tüketicilerin ilgisini çekmekte yetersiz kaldığından, marka sahipleri, markalarını değişik şekillerde oluşturma ihtiyacı duymaktadır. Söz konusu ihtiyaç, geleneksel olmayan marka türlerini ortaya çıkarmıştır1 . Bu kapsamda tüketicilerin birden çok duyusuna hitap eden ya da farklı açılardan tüketicilerin dikkatini çeken markalar oluşturulmaktadır.
Geleneksel olmayan marka türlerinden biri de, pozisyon markalarıdır. Pozisyon markası kavramı, belirli bir işaretin, markanın ilişkin olduğu tüm malların aynı bölümüne ve aynı şekilde yerleştirilmesini ifade etmektedir2 . Bu markanın en ünlü örnekleri, Adidas’ın üç paralel şeritten oluşan markası ve -tescil edilebilirliği tartışmalı olmakla beraber- Louboutin’in kırmızı tabanlı kadın ayakkabılarına ilişkin markasıdır.
Söz konusu kavram, oldukça yeni bir kavram olup3 ; Avrupa Birliği mevzuatında dahi ilk kez 2017’de düzenlenmiştir4 .
