Kanunlarımızda Dil ve Anlatım Özensizlikleri-1 (3516 S.K m.1)

Mustafa GÜRSOY

Ünlü Fransız romancı Stendhal’e, Fransızcayı böyle güzel kullanabilmeyi neye borçlu olduğunu sormuşlar, “Boş zamanlarımda Fransız Medeni Kanununu okurum” demiş. Dili güzel kullanmaya yalnız romanlarda değil; her tür anlatımda özen göstermek gerekir. Dile gösterilecek özen, özellikle Kanun hazırlanırken en üst düzeyde olmalıdır. Aksi takdirde yanlış/eksik/farklı anlamalar ve bunlara bağlı olarak pek çok sorun ortaya çıkar. Bu yazıda, 21 Ocak 1989 tarihli ve 20056 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununun 1’inci maddesindeki dil özensizliği konu alınmıştır.

Sözcük Ekonomisi, Anlatım Bozukluğu, Kurallı Cümlede Öğe Dizilişi.

I. AÇIKLAMALAR

6, 7 Şubat günlerinde işe giderken arabamın radyosunda TRT’den yapılan resmi bir duyuru dikkatimi çekti. Bu duyuruda, “ölçü ve ölçü aletleri”nin ilgili yerlerde kontrol ettirilmesi isteniyor; aksi takdirde yasal işlem yapılacağı hatırlatılıyordu. Bu duyurudaki “ölçü ve ölçü aletleri” öbeğinin doğru kullanılıp kullanılmadığını merak ettim ve 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanununa baktım. Kanunun “Amaç” başlıklı 1’inci maddesi şöyle:

“Bu Kanunun amacı, milli ekonominin ve ticaretin gereklerine ve kamu yararına uygun olarak Türkiye hudutları içinde her türlü ölçü ve ölçü aletlerinin doğru ayarlı ve uluslararası birimler sistemine uygun olarak imalini ve kullanılmasını sağlamaktır.”

34 sözcükten oluşan bu cümlede, “anlatım bozukluğu” sezdim ve konuya eğilince şunları gördüm: