Markayı Kullanma ile Öncelik Hakkı Elde Edilmesinin Koşulları
İlhami GÜNEŞ
Tescilsiz bir işareti, başkalarının marka başvurusu yapmalarından önce markasal olarak kullanan kişilerin, TTK hükümlerinden yararlanmaları mümkün olduğu gibi, MarkKHK m. 8/3 imkânından da yararlanarak başkalarının tescil girişimlerine karşı çıkmaları mümkündür.
Tescilsiz Marka, Öncelik Hakkı, Haksız Rekabet.
I. GİRİŞ
Tescilsiz marka, hukukumuzda TTK m. 56 ve özellikle m. 57/5 maddeler çerçevesinde haksız eylemlere karşı korunmaktadır. Diğer bir deyimle tescillenmemiş bir marka, sahibine kullanım ilgili çevrelerde markasal sonuç doğurarak marufiyet sağlamışsa sonraki tarihli marka başvurularına ve tescillerine karşı dava ve itiraz hakkı vermektedir1. Bu yazıda işaretin taşıması gereken nitelikler ile kullanmanın özellikleri üzerinde durulacak ve öncelik hakkının kullanılmasına değinilecektir.
II. ÖNCELİK HAKKI, İŞARETİN VE KULLANMANIN ÖZELLİKLERİ
Öncelik hakkı bir işaret üzerinde hak elde edilmesi ve bunun sonradan o işaretin aynısını veya benzerini tescil ettirmek isteyen rakiplere karşı ileri sürülebilmesi anlamına gelmektedir. Marka hukukunda öncelik ilkesi hâkim ilkedir. İlke evrensel olup, marka olarak tescillenmiş veya tescil başvurusu yapılmış olan bir işaretin aynısı veya ayırt edilemeyecek kadar benzeri, aynı veya aynı türdeki mal ve hizmetler için başkasına tescillenemez2. Bu ilke tescil veya tescil başvurusundan sonrası için Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından re’sen işletilmektedir. İşaretin, malın ve hizmetin ayniyeti veya ayırt edilemeyecek kadar benzer olması halinde, ilk başvuranın önceliği korunmaktadır. MarkKHK m. 7/1-(b) hükmü, mutlak ret sebebi olarak tescil kurumunu bağladığı gibi, her nasılsa tescil gerçekleştiği takdirde, hükümsüzlük davalarında mahkemelerce uygulanabilmektedir3.
Tescil edilmediği halde korumadan yararlanan, Paris Sözleşmesi 6bis maddesi anlamındaki “tanınmış”, diğer deyimle herkesçe bilinen markaların öncelik hakkından yararlanmasında mevzuatımızın sağladığı mutlak ret nedeni karşısında bir tereddüt bulunmamaktadır. Bu türden markaların daha önce ülkemizde bir kullanımları bulunmasa bile başkalarınca tesciline imkân yoktur. Bununla birlikte, WIPO kriterleri göz önüne alınarak somut davanın koşulları çerçevesinde tanınmışlık keyfiyetinin kanıtlanması gereklidir4.
