Sermaye Şirketi Ortakları ve ortaklara Ait Diğer Sermaye şirketlerinin İhaleden Yasaklanması Kararının Ceza Sorumluluğun şahsiliği ve Kusur İlkeleri Yönünden Değerlendirmesi
Tuğba ERPEK,Uğur YİĞİT
İncelememizin konusu, ortaklar ve ortakların sahip olduğu diğer şirketlere, kamu ihalelerine katılmaya ilişkin getirilen yasaklamalar ve bu yasaklamaların Anayasada düzenlenen ceza sorumluluğunun şahsiliği ve kusur ilkeleri karşısındaki durumudur. Yasaklama, gerçek kişiler ya da sermaye şirketleri dışındaki şirketler yönünden de geçerli olmasına karşın konunun sınırlanması açısından inceleme sermaye şirketleri (sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket, limited şirket, anonim şirket) ve şirket ortakları yönüyle yapılacaktır. İnceleme planımız ise öncelikle ihaleye katılmadan yasaklama yaptırımına ilişkin olacaktır. İhaleye katılamayacak olanlar, yasaklamaya neden olan fiiller ve davranışlar, yasaklama kararı kanun metnine bağlı kalınarak açıklanacaktır. İkinci kısım, ceza sorumluluğunun şahsiliği ve kusur ilkesine ilişkindir. Bu kısımda, genel hatları itibarıyla ilkenin tanıtımının yapılması yoluna gidilecektir. Son kısım, inceleme konusunun esasını oluşturmaktadır. Bu kısımda; sermaye şirketi ortakları ve ortaklara ait diğer sermaye şirketlerinin ihaleden yasaklanması kararının ceza sorumluluğunun şahsiliği ve kusur ilkeleri yönünden değerlendirmesi yapılacaktır.
Kamu İhale Kurumu, Kamu İhalelerine Katılmaktan Yasaklanma, Ortaklar veya Ortakların Sahip Olduğu Diğer Şirketlerin İhaleye Katılmaktan Yasaklanması.
I. GİRİŞ
Kamu ihale düzeninin korunması, ihale ilkelerine uygunluğun sağlanması, idarenin zarara uğramaması, işlerin zamanında ve düzenli yapılması alınacak tedbirlerle mümkündür. Nitekim 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda (KİK) buna ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Kanunla getirilen önlemlere uyulmaması, yasakların ihlal edilmesi durumunda uygulanacak yaptırımlardan birisi de kamu ihalelerine katılmaktan yasaklamadır.
KİK’in 58’inci vd. maddelerinde kamu ihalelerini katılmaktan yasaklama ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Benzer bir düzenleme 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 26’ncı vd. maddelerinde yer almaktadır.
Anılan madde uyarınca ihaleden yasaklama yaptırımı, sadece yasaklamaya neden olan fiillerde veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında değil; haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında; sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında verilir. Ayrıca haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir.
