Sigorta Şirketlerinin Kuruluşunun ve Esas Sözleşme Değişikliğinin Gümrük ve Ticaret Bakanlığının İznine Bağlanmasının Değerlendirilmesi
Effects of Licence for Establishment and Prime Contract Changes on Arrangements of Insurance Activities
Zehra ŞEKER ÖĞÜZ
Türk hukukunda sigortacılık faaliyetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesi 2007 yılında yürürlüğe giren Sigortacılık Kanununda yer alan esaslar dairesinde gerçekleşmektedir. Sigortacılık faaliyetlerinin düzenlenmesine ilişkin olarak Türk hukukundaki gelişmeler göz önünde bulundurulduğunda, 1956 yılından 2007 yılına kadar geçen dönemde söz konusu alana ilişkin çok sayıda düzenleme ve mevzuat değişikliği yapıldığı görülmektedir.
Sigortacılık Kanunu, Avrupa Birliği müktesebatı ve sigortacılık alanındaki gelişmeler ve ihtiyaçlar dikkate alınarak hazırlanmıştır. Sigortacılık Kanununda yer alan hükümler incelendiğinde, devletin sigortacılık alanındaki etkinliğinin en üst düzeyde olduğu tespit edilmektedir. Devletin bu alana müdahalesinin gerekliliği ve dozu tartışılabilir olmakla beraber, Sigortacılık Kanununda belirli bir sistemin öngörüldüğü ve faaliyetlerin düzenlenmesi ve denetiminin belirli bir anlayışı yansıttığı da bir gerçektir. Gerçekten Kanunda devletin sigortacılık yapacak kuruluşların kurulması, faaliyete geçmesi, faaliyetlerinin devamı ve sona ermesi aşamalarında hangi yetkilere sahip olduğu ve bu yetkileri kim aracılığıyla kullanacağı detaylı biçimde düzenlenmiştir.
Sigorta şirketlerinin kuruluşu ve esas sözleşme değişikliklerinin izne tâbi olması meselesi, Sigortacılık Kanununda öngörülen sistemin işleyişi açısından değerlendirilecektir.
Kuruluş İzni, Esas Sözleşme Değişikliği İzni, Sigortacılık Faaliyetlerinin Denetimi, Sigorta Şirketlerinin Kuruluş Esasları, Sigortacılık Faaliyetlerine Devlet Müdahalesi.
In Turkish Law, basic principles of auditing and arrangement of insurance activities are tied to provisions of Insurance Code numbered 5684 which came in to force in 2007. During the term between 1956 and 2007, a large number of arrangements and changes for regulation of insurance activities were made.
When Insurance Act numbered 5684 were constituted, both developments of insurance industry and legal acquis of European Union were taken in to consideration. If the provisions of Insurance Code are reviewed, it seems that the intervention of the state on insurance sector has increased considerably. Although necessity and amount of state intervention can be criticised, it is important to emphasize that Insurance Code has set forth a particular system and author it is which the state has during establishment, starting up, continuance and ending of insurance firms and how this companies use the se authorities are regulated in detail.
Inthisstudy, the matter of licence for establishment and prime contract changes are aimed to review within the scope of provisions of Insurance Code.
Licence of Establishment, Licence of Prime Contract Changes, Auditing of Insurance activities, General Principles for Establishment of Insurance Companies, State Intervention on Insurance Industry.
Sigortacılık Kanunu, sigorta şirketlerinin kurulması aşamasında yalnızca yerine getirilmesi gereken koşulları düzenlemiştir. Türk hukukunda, sigortacılık faaliyetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesinde oldukça ayrıntılı ve sıkı kuralların getirildiği bilinmektedir.
Sigortacılık Kanunu bir bütün olarak ele alındığında, öncelikle sigorta ve reasürans şirketlerinin kurulması sırasında gerçekleştirilmesi gereken koşulların belirlendiği tespit edilmektedir. Buna göre, Türkiye’de sigorta veya reasürans şirketinin kurulabilmesi için aranan şartların sağlanması gerekir. Sigortacılık Kanununun kurulmaya ilişkin getirdiği sistem incelendiğinde, tip sınırlaması, faaliyet alanı sınırlaması ve branş sınırlamasının getirildiği görülmektedir. Gerçekten kanun hükümleri bir arada değerlendirildiğinde, kanun koyucunun öncelikle sigortacılık alanında faaliyet gösterecek olan oluşumların tipinde bir sınırlama yaptığı, bunun yanı sıra faaliyet alanını “sigortacılık faaliyeti ve sigortacılıkla doğrudan işlemler olarak” belirlediği, ruhsat alma aşamasında da sigorta şirketlerinin hayat veya hayat dışı branşlardan yalnızca birinde faaliyet göstermesine olanak sağlandığı tespit edilmektedir. Diğer bir ifadeyle, Sigortacılık Kanununda kurulma aşamasında getirilen sınırlamaları temel olarak üç başlık altında toplam mümkündür.
Sigorta şirketlerinin tip sınırlamasına göre anonim şirket veya kooperatif esasına göre kurulmaları gereklidir (Sigortacılık K. m.3/1). Kanun koyucunun Sigortacılık Kanununu hazırlarken Türkiye’de öteden beri uygulanan “tip” sınırlandırılması esasına sadık kaldığı görülmektedir. Türkiye’de Sigortacılık Kanunundan önceki dönemde de sigortacılık faaliyetinin anonim şirket veya kooperatif tarzında yapılanan kişiler tarafından yapılması esası benimsenmiştir (Sig. Murakabe K.m.2/2a ve 2/4). Sigortacılık Kanunu bu anlamda bir yenilik getirmemektedir2.
