Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Teori ve Uygulamada Kambiyo Senedinin Arka Yüzüne Lehtarın Cirosundan Önce Atılan İmza (Şeklindeki Garanti Cirosu)

Guarantee Endorsement in Theory and Practice as Signing onthe Reverse Side of the Bill Before the Payee’s Endorsement

Murat ALIŞKAN,Rifat CANKAT

Emre yazılı kambiyo senetlerinde, borcun ödeneceğini garanti etmek adına çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Her biri farklı hukuki sonuçlara ulaşan bu yöntemlerin başlıcaları, kanunda da açıkça düzenlenmiş olan aval ile garanti cirosudur. Garanti cirosu; teminat vereni ciro silsilesine ekleme veya çalışmamızın asıl konusu olan, senedin arkasına ciro zinciri dışına yalın (tek) imza atmak suretiyle yapılır. Kambiyo senedi arkasındaki ciro zinciri dışında kalan bu yalın imzanın; hukuki niteliği, sorumluluk doğurup doğurmadığı ve ödemede bulunan garanti cirantasının başvuru hakkına sahip olup olmayacağı, gerek yabancı gerek Türk hukuk öğreti ve uygulamasında hayli tartışmalıdır. Yargıtay’ın çoğunluk içtihatları teminat cirosunun hukuki varlığını ve ekonomik değerini göz ardı etmektedir. Bu çalışmada hedeflenen; uygulamada aval yerine kullanılmasına çok rastlanan, özellikle senedin arkasında ve lehtarın cirosundan imza şeklindeki garanti cirosuna ilişkin hukuki esasları ortaya koymak, diğer bir anlatımla bu imzaların neden garanti/teminat cirosu olarak geçerli kabul edilmesi gerektiğini, yani sorumluluk doğuracağını, ciro zincirini koparmayacağını ve ödemede bulunan bu imza sahibinin başvuru hakkına sahip olacağını tespit ve tayin etmektir.

Garanti (Teminat) Cirosu, Beyaz Ciro, İlk Ciro, Lehtar, Aval, Başvuru Hakkı.

For bills payable to order, various methods are used in order to ensure the payment. Within these methods, each of which results in a different legal outcome, primary ones are the Aval and Guarantee endorsement. Guarantee endorsement can be made either by attaching the warrantor into the chain of endorsements or by signing on the reverse side of the bill and outside the chain of endorsements with no other indications. The legal nature of this simple signature that stands outside the chain of endorsements, and whether this signature brings any responsibility to the signee and also whether the signee will have a right to recourse in case of a payment, are highly debated both in Turkish and foreign law doctrines and practices. Most decisions of the Turkish Court of Cassation ignore the legal existence and economic value of the guarantee endorsement. The present study aims to suggest the legal grounds for guarantee endorsement, which has been frequently used in practice in the place of Aval, especially by signing on the reverse side of the bill above the payee’s endorsement. In other words this study aims to ascertain and to determine why these signatures should be deemed valid as guarantee endorsement and therefore bring responsibility without harming the chain of endorsements and eventually why the signee who makes payment should have a right to recourse.

Guarantee Endorsement, Blank Endorsement, First Endorsement, Payee, Aval, Right to Recourse.

- 1.Y. 12. HD., T. 14.04.2014, E. 2014/8920, K. 2014/10742: “Alacaklı tarafından 8 adet çeke dayalı olarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip başlatıldığı, borçlu O.A.’ın takip dayanağı çeklerde lehtar alacaklı şirket olmasına rağmen çekin arka yüzünde lehtardan önce kendisinin sahte imzasının bulunduğu iddiasıyla takibin iptalini talep ettiği, mahkemece şikayetin reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.

Takip tarihi itibariyle yürürlükte olan 6102 sayılı TTK’nın 778. maddesinin göndermesi ile bonolar hakkında da uygulanması gereken aynı kanunun 681. maddesi gereğince kambiyo senedi niteliğinde olan bonodaki hakkın devri ancak ciro ve teslim yolu ile mümkündür. Aynı kanunun 686. maddesi gereğince, bonoyu elinde bulunduran kimsenin hak sahibi olabilmesi için fiili zilyetliği yeterli olmayıp, aynı zamanda hakkını müteselsil ve birbirine bağlı cirolarla tevsik etmesi gerekir. Bonoda ilk cironun lehtara ait olması zorunludur. Ciroların birbirine bağlı olması, her şeyden önce, ilk cironun lehtar tarafından yapılmasıyla mümkündür. İlk ciro lehtara ait değilse, ciro zinciri düzensiz demektir. Lehtarın cirosundan önce başka cironun bulunması ve daha sonra lehtarın cirosunun yer alması durumunda, lehtarın cirosundan önceki cirolar yok sayılır. Lehtarın cirosundan sonra senedi devralan hamiller, yetkili hamil olurlar. Ancak cirosu yok sayılanlar yönünden takip hakları bulunmaz. İlk cironun lehtara ait olmaması, lehtarın, keşideci ve aval verenlere müracaat hakkını engellemez ise de, lehtarın cirosundan önceki cirolar yok sayıldığından, lehtarın, kendi cirosundan önceki cirantaları takip hakkı yoktur.”1

- 2.Y. 12. HD., T. 20.10.2009, 2009/19405, 2009/19624: “…TTK’nın 690. maddesi göndermesi ile bonolar hakkında da uygulanması gereken 613. maddeleri gereğince, keşideci imzası dışında bononun ön yüzüne konulan her imza aval şerhi sayılır. Aval veren kimse, kimin için taahhüt altına girmiş ise tıpkı onun gibi sorumlu olur.