Anayasa Mahkemesinin Yüce Divan sıfatıyla Yaptığı Yargılamada İddianamenin İadesi ve itiraz Kanun Yolu
Özkan GÜLTEKİN
5271 sayılı CMK’nın 174’üncü maddesinde iddianamenin iadesi kurumu düzenlenmiş olup, aynı maddenin 5’inci fıkrasında da iddianamenin iadesi kararına karşı Cumhuriyet savcısının, itiraz kanun yoluna başvurabileceği hükme bağlanmıştır. Fakat Anayasa Mahkemesinin Yüce Divan sıfatıyla yaptığı yargılamada; iddianamenin veya iddianame yerine geçen belgelerin iddianamenin iadesine konu olup olamayacağına ve eğer konu olabilecek ise iddianamenin iadesi kararına karşı itiraz kanun yolunun bulunup bulunmadığına, itirazın ne şekilde ve hangi makama yapılabileceğine ilişkin bir düzenleme yoktur. Bu çalışmada, Anayasa Mahkemesinin Yüce Divan sıfatıyla yaptığı yargılamada iddianamenin iadesi kurumunun işletilip işletilemeyeceği ve iddianamenin iadesi kurumunun işletilmesi hâlinde, söz konusu bu iade kararına karşı itiraz kanun yolunun bulunup bulunmadığı incelenmiş olup, aynı zamanda konu ile ilgili farklı görüşler tüm yönleri ile ele alınmıştır.
Anayasa, Anayasa Mahkemesi, Yüce Divan, iddianame, iddianamenin kabulü, iddianamenin iadesi, itiraz, kanun yolu, soruşturma, yargılama.
I. İddianame ve İddianame Yerine Geçen Belgeler
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 170’inci maddesinin 1’inci fıkrasına göre; kamu davası açma görevi, Cumhuriyet savcısı tarafından yerine getirilir. Yine aynı maddenin 2’nci fıkrasında soruşturma evresi sonunda toplanan delillerin, suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturması hâlinde; Cumhuriyet savcısının, bir iddianame düzenleyeceği hüküm altına alınmıştır.
O hâlde; 5271 sayılı CMK’nın 170’inci maddesinin 2’nci fıkrasında, kamu davasının açılabilmesi için “yeterli şüphe1”nin varlığı aranmıştır.
İddianame, isminin sonundaki “name” sözcüğünden de anlaşılacağı üzere, yazılıdır2. İddianame, Cumhuriyet savcısı tarafından şüphelinin veya şüphelilerin cezalandırılması istemi ile yetkili ve görevli mahkemeye hitaben düzenlenen ve kamu davasının açıldığını gösteren belgenin adıdır3.
