Zayi Belgesi Davalarında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Soner ALTAŞ
ÖZET:
Türk Ticaret Kanununa göre, defterleri ve belgeleri, yasal saklama süresi içerisinde zayi olan tacirler, mahkemeye müracaat ederek kendilerine bu hususu tevsik eden bir zayi belgesi verilmesini talep edebilirler. Ancak, her zayi belgesi talebinin mahkemece kabul edilmesi söz konusu olmadığı gibi, mahkemece zayi belgesi verilmiş olması da bu belgenin iptal edilemez olduğu anlamına gelmez. Bu nedenle, tacirlerin zayi belgesi talepleri zaman zaman yerel mahkemece reddedilebilmekte; yahut talepleri mahkemece uygun görülmekle birlikte temyiz aşamasında Yargıtay, mahkeme kararlarının bozulmasına karar verebilmektedir. Dolayısıyla, zayi belgesi taleplerinde Türk Ticaret Kanununun öngördüğü zorunlulukların ve yargı kararlarında belirtilen hususların yerine getirilmiş olması önem arz etmektedir. Bu çalışmada, zayi belgesi talebine ilişkin davalardan nelere dikkat edildiği üzerinde durulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Türk Ticaret Kanunu, Zayi Belgesi, Defterler ve Belgeler, Mücbir Sebep, Özen Borcu.
I. Giriş
Türk Ticaret Kanunu (TTK)’na göre, her tacir defter tutmak ve defterleri ile belgelerini saklamak zorundadır. Ancak, tacirlerin tutmakla ve saklamakla yükümlü oldukları defterlerin ve belgeler in zaman zaman deprem, su baskını, toprak kayması, yangın gibi doğal afetler veya hırsızlık, sabotaj gibi önceden öngörülemeyen birtakım nedenlerden ötürü zayi olduğu da bilinen bir gerçektir. TTK, bu gibi hallerde, tacirlere, zayi belgesi alma olanağı sağlamıştır.
Buna karşılık, tacirlerin, zayi belgesi talepleri bazen yerel mahkemelerce birtakım nedenlerden ötürü reddedilebilmekte; yahut mahkemece kabul edilse dahi temyiz aşamasında Yargıtay tarafından mahkeme kararının bozulmasına karar verilebilmektedir. Bir başka deyişle, her zayi belgesi verilmesi talebi mahkemelerce kabul edilmemektedir. İşte bu çalışmamızda, zayi belgesi taleplerine ilişkin davalarda hangi hususlara dikkat edildiği, Türk Ticaret Kanunu ve yargı kararları ışığında, ele alınmaktadır.
