Uluslararası Satım Sözleşmelerinde Kapalı Faturanın Hukuki Niteliği Hakkında Somut Olay Düzleminde Bir İnceleme

Ramazan PATKAVAK

ÖZET:

Uluslararası satım sözleşmelerinde “kapalı fatura”nın hukuki niteliğinin bedeli ödeme hususunda karine yaratmadığı, faturanın altına atılan imzanın salt fatura içeriğini kapatma sonucunu oluşturduğu somut olay ekseninde açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca, somut olay paralelinde mal mukabili ödeme ve gümrük beyannamelerinde yer alan aracı banka olgusu çalışmaya serpiştirilerek, teslim şekilleri ve ödeme olgusunu ispat konuları da kısaca açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: İhracatta işbirliği sözleşmesi, tellallık, kapalı fatura, mal mukabili ödeme, aracı banka.

I. Olay

İzmir’de yaş meyve-sebze ihracatı ile ün yapmış Toros İthalat ve İhracat Ltd. Şti. (Bundan sonra TOROS olarak anılacaktır) 10 ton salatalığın ve 9 ton domatesin Ukrayna’ya ihracı konusunda yine İzmir’de mukim Zenginler Gıda Maddeleri San. ve Tic. Ltd. Şti. (Bundan sonra Zenginler Şti olarak anılacaktır) ile anlaşmıştır. Aralarındaki sözleşmeye göre; Zenginler Şti, TOROS’a Ukrayna’dan alıcı bir şirket bulacak ve akabinde TOROS ile yabancı şirket arasında satım sözleşmesi gerçekleşecektir. Buna göre;

- TOROS; malları müstahsilden kendisi alacak, daha sonra yabancı alıcı şirkete ihraç edecek ve Gümrük Beyannamesinde “Aracı Banka” olarak gösterilen V. Bank İzmir Kurumsal Şube aracılığıyla malın satım bedelini yabancı şirketten alacaktır.