Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Haciz İhbarnamesine İtiraz Üzerine 
Uygulanacak Yargılama Usulü ve
 Yargılama Sonunda Tayin Edilecek
Tazminatın Miktarı

The Procedure Applied to Objection Raised Against Notice of Attachment and the Amount of Compensation Adjudged by Court

Orhan EROĞLU

Üçüncü kişinin haciz ihbarnamesine karşı gerçeğe aykırı beyanda bulunması, cezai bakımdan suç, hukuki bakımdan ise haksız fiildir. Üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanda bulunması üzerine üçüncü kişiye karşı açılacak olan dava ile haciz ihbarnamesinde belirtilen borcun ödenmesi sağlanacağı gibi, alacaklının alacağını geç elde etmesinden kaynaklanan zarar da tazmin edilebilecektir. İİK m.89/IV hükmü, üçüncü kişinin haciz ihbarnamesine gerçeğe aykırı beyanda bulunma ihtimaline karşı koruyucu bir düzenlemedir. Ayrıca ek olarak alacaklının alacağına kavuşma yollarındandır.

Haciz İhbarnamesi, İtiraz, Haksız Fiil, Gerçeğe Aykırı Beyan, Tazminat.

The false statement of a third party against the notice of attachment is a crime in regard of criminal law and also tort under the civil law. By suing the third party upon the false statement, the creditor may force the debt specified in the notice of attachment to be paid and may also receive a compensation due to the loss caused from the delay in the collection procedure of the debt. The regulation stipulated in the Article 89/4 of the Turkish Code of Enforcement and Bankruptcy is protective regulation against the probability of the false statement of third party against notice of attachment. In addition the creditor may gain the opportunity to be compensated by the action that can be held.

Notice of Attachment, Objection, Tort, Crime, False Statement, Compensation.

I. Giriş

Başlatılan bir icra takibinde, borçlunun mallarının haczini isteme aşamasına gelmiş bulunan alacaklı, borçlunun üçüncü kişi nezdindeki mal, hak ve alacağının haczedilmesi için İİK m.89'da belirtilen koşullarda, üçüncü kişiye birinci, ikinci ve üçüncü haciz ihbarnamesi gönderebilir. Takip alacaklısı, üçüncü kişinin tebliğ edilen haciz ihbarnamesine verdiği cevabın (itiraz) aksini ispat ederek cezalandırılmasını ve ayrıca tazminata mahkûm edilmesini isteyebilir. Çünkü üçüncü kişinin haciz ihbarnamesine karşı gerçeğe aykırı beyanda bulunması, cezai bakımdan suç; hukuki bakımdan ise haksız fiildir. İİK m.89/4 hükmüne göre takip alacaklısı, icra mahkemesinde ceza ve hukuk davasını birlikte açma imkânına sahiptir. Alacaklı davayı kazanırsa; üçüncü kişi, haciz ihbarnamesinde belirtilen borcu ödemek zorunda kalacağı gibi, alacaklının alacağını geç elde etmesinden kaynaklanan zararını da karşılayacaktır. İİK m.89/4, haciz ihbarnamelerine özgü bir hüküm olup, uygulanan prosedür de kendine özgü farklılıklar arz etmektedir. Bu makalede haciz ihbarnameleri, İİK m.89/4 hükmü ve açılacak olan dava çeşitli durumlar da göz önünde bulundurularak detaylı olarak irdelenmiştir.

II. Haciz İhbarnamesi

İİK m.85'te, borçlunun elindeki ve üçüncü kişilerdeki mallarının ve haklarının borcuna yetecek miktarının haczinin mümkün olduğu belirtilmektedir. İİK m.88'in üst başlığına göre de, üçüncü kişiye haciz ihbarnamesi gönderilmesi, borçlunun üçüncü kişideki alacağının borçluya ödenmesini önleyen bir muhafaza tedbiridir1. Takip hukukumuzda, malların icra memuru tarafından fiilen haczedilmesi esastır. Oysa haciz ihbarnamesinde, alacaklının talebi üzerine haciz ihbarnamesinin takip dışı üçüncü kişiye tebliği ve itiraz süresinin geçmesi ile hukuken haciz yapılmakta, icra memurunun fiilen haczi söz konusu olmamaktadır. Ayrıca borçluya ait bir hak veya alacak kendisinde bulunan üçüncü kişi, haciz ihbarnamesinin tebliğiyle birlikte artık borçluya ifada bulunamamaktadır.

Borçlunun üçüncü kişide bulunan malları veya hakları, İİK m.106/2 hükmü gereğince menkul mal olarak kabul edilir ve aynı zamanda borçlunun malvarlığının bir parçasıdır. Üçüncü kişinin elinde bulunan borçluya ait menkul bir mal, İİK m.96 ve m.99 hükümlerine göre de haczedilebilir. Ancak borçluya ait öyle mallar ve haklar vardır ki bunların icra memuru eliyle haczi mümkün değildir2. Örneğin, borçlunun üçüncü kişide olan bir para alacağı için icra memurunun üçüncü kişiye giderek fiilen haciz yapması her zaman olanaklı değildir. Bu tarz durumlarda da haciz ihbarnamesi, alacaklıya borçlunun üçüncü kişide bulunan malının veya hakkının haczi işlemini yapması yönünde bir hak tanır. Haciz ihbarnamesinin tanımını ise bir icra takibinde borçlunun takip dışı üçüncü kişide bulunan haklarının veya alacaklarının, alacaklının talebi üzerine gönderilen bir ihbarname ile haczedilmesini sağlayan bir takip işlemidir, şeklinde yapabiliriz.