Bir Siyasi Davada Müdafiin Rolü
ve Fonksiyonu

The Role and Function of Defender in a Political Trial

Francesca CAPUTO,Serkan OĞUZ

Bu makale İsviçre’de yayınlanan “Schweizerische Zeitschrift für Strafrecht’ adlı dergide yayınlanmıştır. Makale siyasi bir davada bir müdafiin nasıl davranması gerektiği üzerinedir. Bu tür davalarda birçok sorun vardır. Özellikle, sanık mahkeme salonunu kendi siyasi görüşü için kullanmak istemekte ve çoğu zaman mahkemeye saygı göstermemektedir. Ne yazık ki hâkimler de bu tür davalarda sanığa karşı birçok ön yargıya sahiptirler. Müdafi tüm bu sorunlara karşı dikkatli olmalı ve sanık ile beraber ortaklaşa bir savunma stratejisi belirlemelidir. Bu makale bize bir müdafiin bu problemlerin üstesinden nasıl gelebileceğini gösterecektir.

Müdafi, Siyasi Dava, Savunma Hakkı, Procès de Rupture.

This essay is publish in the “Schweizerische Zeitschrift für Strafrecht’ in Switzerland. The subject is how a defender must conduct his pleading in a political trial. There are many problems arising in these trials. Especially the defendant wants to use the hearing room for his political opinion and most of the time he does not respect to the court. Unfortunately, the judges have quite many prejudice against defendant. The Defender must be careful against all of this problems and he must determine a collective defending strategy with defendant. This essay explains us, how a defender can overcome these problems.

Defender, Political Trial, Right of Defense, Rupture Procedure.

I. Giriş

Bir siyasi davada müdafii,¹ sadece müvekkili ve onun fiili ile değil, aynı zamanda sanığın politik davranışları ve bununla bağlantılı olarak, sanığın siyasi isteklerde bulunması ve mahkeme salonunu bu amaçla kullanması ve bir ihtimalle mahkemeden en uygun bir masrafla kurulmak istemesi gibi diğer birçok faktörlerle de karşılaşmaktadır. Benzer bir şekilde, siyasi saiklerle işlenmiş suçlarda, sanık çoğunlukla bir kişi olarak görülmemektedir. Bu nedenle müdafi, müvekkili ile kolektif bir şekilde² hareket etmelidir, çünkü bir siyasi davanın yürütülmesinde söz konusu olan, sadece siyasi saiklerle suç islemiş olan sanık değil; aynı zamanda onun tüm siyasi ortamı önem kazanmaktadır. Bu çalışmamızın konusu, bir müdafin, bu gerilimli ortamda nasıl davranabileceği ve davranması gerektiğidir. Geçtiğimiz yüzyılın 70’li ve 80’li yıllarının siyasi davalarındaki savunmalar bu bağlamda yol gösterici olarak kullanılabilir. Anayasa mahkemesinin bu zamanlarda aldığı tesadüf eseri olmayan bazı emsal kararları³, günümüzde halen etkisini sürdürmektedir. Bu çalışmamız, bu tarihi bağlantıların çevreleri üzerine değil; bilakis, günümüzde halen siyasi davalarda etkisini gösteren sorular üzerine yoğunlaşacaktır.⁴ Bu konuda zorlayıcı nokta, somut savunma ödevinin müvekkil ilişkileri ve bununla bağlantılı olarak savunma ilişkisinin içyapısında bulunmaktadır.

Günümüzde büyük ekonomik ve siyasi krizlerle ve bunlara bağlı olarak toplumsal değişimler/dönüşümler ile karşı karşıya kalan devletlerin, vatandaşların güvenliğini sağlamak amacıyla yasaları sertleştirmesi ve bugüne kadar vazgeçilmez/kesin olduklarına inanılan temel haklarından yüz çevirme eğilimleri dikkate alındığında böyle bir tartışma zorunlu görülmektedir. Bu toplumsal değişim toplumun polarize edilmesinin ve radikalleşmenin her türlü biçimlerinde (özellikle yeni ve yeniden güçlenmiş dini akımlarda ve siyasi aşırıcılıkta) ve eş zamanlı olarak, sosyal medyada ortaya çıkan harekete geçirici vasıtalarla, önceki tabakalara, kendileri aleyhine olan haksızlıkların ortadan kalkmasını ve yeni politik aktivizm türlerinin (Cyberaktivistler ve örneğin Wikileaks) ortaya çıkmasını sağlamıştır. Aynı şekilde, (sanal) fikir açıklamalarının demokratikleşmesi ve yeni ortaya çıkan protesto formlarının güç elde etme amacıyla kötüye kullanılması ve suiistimal edilmesi de mümkündür. Tüm bunlar, bizlerin gelecekte de birçok siyasi dava ile karşı karşıya geleceğimiz şüphesini de beraberinde getirmektedir. Önemine göre bu etkiler, toplumsal ya da siyasi olabilmektedir. Siyasi davalardaki savunma bu nedenle önem kazanabilir ve sonuç olarak toplumsal bir anlam kazanabilir.

II. Siyasi Dava Kavramı

Bu çalışmamızın konusu siyasi sanıklar ve onların müdafileri açısından siyasi davalar olsa da, kısa bir taslak olarak siyasi dava kavramı da aydınlatılmalıdır. Siyasi dava kavramı literatürde standart bir şekilde tanımlanmamıştır:⁵