Garanti Belgesi Uygulaması, Bu Uygulama ile Tüketiciye Sağlanan Koruma ve Karşılaşılan Sorunlar

Tuba Birinci UZUN

ÖZET:

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile bazı sanayi mallarının garanti belgesiyle satılması zorunlu hale getirilmiştir ve bu konuya ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Ancak mevcut düzenlemelerdeki bazı eksikliklerden dolayı bu uygulamaya rağmen tüketici, etkin bir biçimde korunamamaktadır. Karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri bu çalışmada incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Tüketici Hukuku, Tüketicinin Korunması, Garanti Belgesi, Tüketici Hakları.

Giriş

23.02.1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 13. maddesi ile bazı sanayi mallarının garanti belgesi yle satılması zorunlu hale getirilmiştir¹. Başlangıçta 4077 sayılı Kanunda garanti süresi, malın teslimi tarihinden itibaren bir yıl olarak belirlenmişti. Öte yandan garanti belgesi uygulamasına ilişkin diğer esaslar da Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılan tebliğler² ile düzenlemekteydi. Ancak zaman içerisindeki gelişmeler ve uygulamada çıkan birtakım sorunlar nedeniyle 4077 sayılı Kanunun 13. maddesi, 06.03.2003 tarihli ve 4822 sayılı Kanunun 20. maddesi ile değiştirilmiş ve garanti süresi malın teslimi tarihinden itibaren iki yıla çıkarılmıştır. Yukarıda belirtilmiş olan tebliğler ise yürürlükten kaldırılarak Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik çıkarılmış ve dağınık haldeki düzenlemeler bir araya toplanmıştır. Şüphesiz yapılan bu düzenlemeler, tüketicinin sanayi mallarında meydana gelen arızalar bakımından daha geniş kapsamlı ve etkin bir korumadan yararlanmasına yöneliktir. Ancak zorunlu garanti belgesi uygulamasına ilişkin birtakım sorunlar, karşımıza çıkmaya devam etmektedir. Bu nedenle bu çalışmada öncelikle bu uygulamanın temel yapısına değinildikten sonra uygulamada karşılaşılan hukuki sorunlara ele alınmış ve bu sorunların nasıl giderileceğine ilişkin çözüm önerileri üzerinde durulmuştur.

I. Garanti Belgesi Uygulamasına İlişkin Esaslar

4077 sayılı Kanunun 13. maddesiyle, imalatçılara veya ithalatçılara ürettikleri veya ithal ettikleri sanayi malları için Sanayi ve Ticaret Bakanlığından onaylı garanti belgesi düzenleme zorunluluğu getirilmiş; ancak Kanunda garanti belgesinin tanımı yapılmamıştır. Hangi malların garanti belgesi ile satılmak zorunda olduğunu, bunların azami tamir sürelerini ve garanti belgesinin onaylanmasına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasların tespitine yönelik olarak 4077 sayılı Kanunun 13. maddesine dayanılarak Garanti Belgesi Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelik ³ düzenlenmiştir. İlgili Yönetmeliğin 4. maddesinde imalatçı – üretici veya ithalatçıların, sattıkları, ürettikleri ve/veya ithal ettikleri mallar için düzenlenen ve malın garanti süresi içerisinde meydana gelebilecek arızalarının en az iki yıl süreyle veya özelliği nedeniyle belirlendiği ölçü birimi içerisinde, ücretsiz olarak yenisi ile değiştirilmesinin, tamirinin, bedel iadesinin veya bedel indiriminin taahhüt edildiği ve satıcı ile tüketicinin yükümlülüklerini gösteren belge olarak tanımlanmaktadır⁴.