Erasmus’un Hümanist Bir Prens Yaratma Çabası
Erasmus’ Efforts to Create a Humanist Prince
Birden GÜNGÖREN BULGAN
Hıristiyan Prensin Eğitimi başlıklı eseri Deliliğe Övgü kadar tanınmasa da Erasmus’un hümanist eğitim anlayışını ortaya koyması açısından önemlidir. Erasmus’un hümanist eğitimi Antik Yunan ve Roma düşüncesi ile Hıristiyanlığın bir sentezinden oluşmaktadır. Erasmus, Prens’e verdiği öğütlerle onun bir tiran olmasını engellemeyi amaçlamaktadır. Erasmus, Şarlken’e ithaf ettiği bu eserde Prens’e barışçı bir politika gütmesi yönünde öğütler de vermektedir.
Erasmus’un hümanizmi ile Luther’in reform hareketinin çatışması dönem açısından büyük önem taşımaktadır. Erasmus başta Luther’i desteklediyse de onun Katolik kilisesinden kopmak istemesi konusunda ayrışmaktadırlar. Bir diğer farklılaştıkları konu özgür irade meselesidir. Bu tartışma Erasmus ve Luther’in eğitim anlayışına da yansımaktadır. Erasmus’un Bir Hıristiyan Prensin Eğitimi bir ütopya mıdır? Bu eseri More’un Ütopya’sı ile aynı dönemde kaleme alan Erasmus, prensin hümanist eğitimi ile erdemli olabileceği düşüncesini savunmaktadır. Erasmus Bir Hıristiyan Prensin Eğitimi’nde Machiavelli’nin Prens’inden siyaset ve ahlakı ayırmaması ve “Hıristiyan erdemine” vurgu yapması bakımından farklılaşmaktadır. Bu eserde Prens’in tiran olmasını engellemeye ve ona hümanist bir bakış açısı kazandırmaya çalışan Erasmus, barış yanlısı görüşleriyle sadece dönemin prenslerini değil Vives ve Valdès gibi İspanyol düşünürleri ve Grotuis’u da etkilemiştir. Bu açıdan Bir Hıristiyan Prens’in Eğitimi, More’un Ütopya’sı ve Machiavelli’nin Prens’i kadar dikkate değerdir.
Erasmus, Luther, Machiavelli, Humanizm, Reform.
Education of a Christian Prince by Erasmus is not as well-known as The Praise of Folly but it is equally important to understand the method he foresees to educate a ruler. In general, the humanist education is a synthesis of Antiquity and Christian Thought. In his work, Erasmus aims at preventing the Prince from becoming a Tyrant. The work differs from the Prince as it does not distinguish politics from morals and emphasizes “Christian virtues”. Erasmus dedicated his book to Charles V, and advised him to follow peaceful policies.
Humanism of Erasmus dates back to the same period as Luther’s reformation movement and this has a huge impact in history. Although he was a proponent of Luther’s at the beginning of the period, he later dissented with his strong rupture with the Catholic Church. Another point of differentiation is free will and one can follow the traces of this issue in Erasmus’ and Luther’s views on education. Is the humanist education a utopia? This piece, written in inter-relation with More’s work, is utopian in the sense that a Prince with Christian virtues will make things better for all but on the other hand, it actually was a guide for the princes’ education at the time. It contains universal principles and aims at providing a point of view. Erasmus had an influence on Spanish scholars of his time and also Grotius. Therefore his Education of a Christian Prince is as significant as More’s Utopia and Machiavelli’s Il Principe.
Erasmus, Luther, Machiavelli, Humanism, Reformation.
“İnkâra kalkışmayalım; bir zamanlar yüzyılının en parlak ve en büyük ününün taşıyıcısı olan Rotterdamlı Erasmus’un bugün neredeyse sadece adı var.”
Stefan Zweig
Giriş
Erasmus, genellikle Deliliğe Övgü başlıklı eseri ile bilinir ise de bir diğer önemli eseri Bir Hıristiyan Prensin Eğitimi’dir. Machiavelli’nin Prensinden farklı olarak “Hıristiyanlığa” vurgu yapan Erasmus, prensin Antik Yunan ve Roma ile Hıristiyanlığın sentezinden oluşan hümanist bir eğitim alması gerektiğini düşünmektedir. Bu eğitim ile prensin tirana dönüşmesinin önleneceğini düşünen Erasmus, eserini Şarlken’e ithaf etmiştir. Bu eser aynı zamanda barışçı bir politika gütmesi için de prense öğütler vermektedir.
