Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun Genel Bir Değerlendirmesi

An Evaluation of Industrial Property Law No. 6769

Fatma ÖZER

Makalede, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun genel değerlendirilmesi yapılırken öncelikle, yürürlükte bulunan Kanun Hükmünde Kararnamelerde yer alan hükümlere göre yasa kapsamında yapılan yenilik ve değişikliklere yer verilmiştir. Yasanın kapsamı nedeniyle önemli bazı hükümlerinin de incelenmesi yolu tercih edilmiştir. Yasanın yürürlük tarihinin 10 Ocak 2017 olması nedeniyle hükümlerin uygulanmasına yönelik deneyimler ile anlatımlara ilişkin örneklemelere kapsam nedeniyle yer verilememiştir. SMK nun amacına uygun düşecek açıklamalar yapılmaya çalışılmıştır.

Marka, Patent, Coğrafi İşaret, Geleneksel Ürün, Tasarım, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Türk Patent Enstitüsü, Türk Patent ve Marka Kurumu.

In this paper, while making a general evaluation of the Industrial Property Law no. 6769, amendments and novelties made within the scope of the Law according to the provisions under the legislative decrees in force are covered. It is preferred to review some of the major provisions due to scope of the law. Since the effective date of the Law is January 10, 2017, examples from the experiences and expressions on the implementation of the provisions cannot be given due to the scope. Explanations in accordance with the purpose of the Industrial Property Law are tried to be given.

Trademark, Patent, geographical signs, conventional product, design, Act No. 6769 on Industrial Property Rights, Turkish Patent Institution, Turkish Patent and Trademark Office.

I. Giriş

Türk hukuk sisteminde uzun yıllardır beklenilen Sınai Mülkiyet Kanunu 10 Ocak 2017 tarihinde Resmî Gazete yayımlanarak, bazı hükümleri dışında yürürlüğe girmiştir.1 6769 sayılı Yasa, 1990'lı yılların başından itibaren kanun hükmünde kararnameler ile yürütülen Türkiye Patent ve Marka Kurumu tescil ve idari işlemleri ile fikri ve sınai haklar mahkemeleri ve Yüksek Mahkeme uygulamaları temelinin, Anayasal normlar hiyerarşisine kavuşturulmasını sağlamıştır. Anayasa Mahkemesi, 2008, 2014 ve 2016 yıllarında uygulanan KHK'ların bazı maddeleri yönünden vermiş olduğu iptal kararları ile sınai mülkiyet haklarına ilişkin düzenlemelerin kanun hükmünde kararnamelerle yapılmış olmasının T.C. Anayasasına aykırılığını açıkça ifade etmiştir. Anayasa Mahkemesi ilgili kararlarında; “Gayri maddi mallar kapsamında bulunan fikri ve sınai mülkiyet haklarının Anayasanın ikinci kısmının Kişinin Hakları ve Ödevleri başlıklı ikinci bölümünün 35’inci maddesinde yer alan mülkiyet haklarından olduğu, Anayasanın 91’inci maddesinin birinci fıkrasında ise sıkıyönetim ve olağanüstü haller saklı kalmak üzere, Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ve dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevlerin kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemeyeceğinin belirtildiği” gerekçesiyle marka, tasarım, patent ve coğrafi işarete ilişkin düzenlemelerin kanun hükmünde kararnameler ile yapılamayacağını ifade etmiştir. Bu nedenle, sınai mülkiyet hakları alanında söz konusu olabilecek muhtemel KHK hükümleri iptalleri nedeniyle oluşacak sorunların ve hak kayıplarının ortadan kaldırılması ihtiyacı, kanun hükmünde kararnamelerin bir an önce kanunlaşmasını gerekli kılmıştır.

Sınai mülkiyet haklarının Anayasal anlamda kanunla düzenlenmesi gerekliliği yanında, uluslararası sözleşmeler, AB mevzuatıyla uyumun arttırılması, ülke sınırlarını ortadan kaldıran sınai mülkiyet hakları ve uygulamaları, rekabetçi dünya ticareti, bilgi ve bilişim sektörü ile teknolojik gelişmeler, ülkemiz için nitelikli ve etkin işleyen, uluslararası düzenlemelerle eşdeğer bir sınai mülkiyet sistemine geçişi zorunlu hale getirmiştir. Bu nedenlerle, yürürlükte olan KHK’larda yer alan marka, coğrafi işaret, tasarım, patent ve faydalı model haklarına ilişkin önemli yenilikler getiren düzenlemeler yapılması yoluna gidilmiş ve ayrıca mevcut sistemde yer almayan geleneksel ürün adı koruması sınai mülkiyet sistemine dahil edilerek yasalaşma sağlanmıştır.

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu sistematiğinde; 551, 554, 555 ve 556 sayılı KHK’larda yer alan hükümlerin bir kısmı aynen alınmış, bir kısmı düzeltilmiş, bir kısmı da iptal edilerek Yasa kapsamına alınmamış ve ilk kez düzenlenen hükümlerin eklenmesiyle de "Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü Kitap" başlıkları altında marka hakkı, coğrafi işaret ve geleneksel ürün hakkı, tasarım hakkı, patent hakkı düzenlenmiş ve "5. Kitap" ile de tüm haklara ilişkin ortak hükümler yanında, 5000 sayılı Türk Patent Enstitüsü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunda önemli değişiklikler getiren düzenlemeler yapılmıştır.