İşletilmeyen Bir Kural: Belgelerin Karşı Tarafa Tebliği

Mehmet Akif TUTUMLU

I. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin 9.12.1997 Tarihli ve 2356/8285 Sayılı Kararı

“Davacı, babasından taksimen intikal ve eklemeli zilyedliğe dayanarak dava konusu 834 parsel numaralı taşınmaza ait tapu kaydının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir. Mahkemece taraflardan delilleri sorulup, toplanmadan ve delillerin ikame ve toplanmasıyla ilgili usuli işlemler yerine getirilmeden yıllarca süren keşif günü tayin ve tespiti ile geçirilen zamandan sonra yapılan keşifte kendiliğinden dinlediği bilirkişi beyanı ile yetinilerek karar verilmiştir. Davanın hukuki mahiyeti ve taraflarca hazırlama ilkesi gereği çekişmeli hususların isbatı için taraflarca delil gösterilmesi zorunludur. HUMK’un 3156 sayılı Kanunla eklenen 179/3. maddesine göre kural olarak davacı dava dilekçesine "delillerinin nelerden ibaret olduğunu" yazmak ve 195/1. madde hükmüne göre, de davalı süresi içerisinde cevap layihasında varsa karşı delillerini bildirmek zorundadır. Taraflar HUMK’un 180/1. maddesi uyarınca da yazılı delillerin örneklerini karşı taraf adedinden bir fazlası ile dilekçe ve cevap layihasına eklemelidir. Başka yerlerden getirtilecek belge ve dosyalar için de gerekli açıklamaları yaparak posta giderlerini de pul olarak vermelidir.

Yargılama başladıktan ve taraf vekilleri dinlenip gerekli açıklamalar yapıldıktan sonra taraflar arasındaki çekişmeli hususların ispat için delillerin toplanmasıyla ilgili aşağıda açıklanan usuli işlemler de yerine getirilmelidir.

Tarafların öncelikle iddia ve savunmalarını hangi delillerle isbat edeceklerini bildirmeleri, HUMK’un 77. maddesinde açıklanan, çabukluk, basitlik ve ucuzluk ilkeleri sonucu gereği olarak da delillerini göstermeleri ve hasretmeleri ve ayrıca HUMK’un 241/2. maddesine göre de tanıklarını hangi husus (olay) hakkında dinleteceklerini mahkemeye bildirmeleri gerekir. Bu işlemler tamamlandıktan sonra mahkemece HUMK’un 217/2. maddesi uyarınca karşılıklı tebliğ için taraflara uygun bir süre verilerek oturum başka bir güne ertelenmelidir. Deliller hasredilmedikçe yargılamanın her safhasında delil göstermek mümkündür. Bu da yargılamanın çabuk, basit ve ucuz olması ilkesine ters düşer. Bu ilkenin zedelenmemesi için mahkemece deliller taraflara hasrettirilmeli ve işin uzaması önlenmelidir.