İş Hukukunda Esneklik ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri

Flexibility in Labor Law and Part-Time Employment Contracts

Tuğçem ŞAHİN

Günümüzde teknolojik gelişmeler ve değişen çalışma koşulları nedeni ile iş sözleşmelerinin çeşitlendirilmesi ihtiyacı doğmuş, böylece iş hukukunda esneklik kavramı ortaya çıkmıştır. 4857 Sayılı İş Kanunumuz uyarınca da iş sözleşmeleri, tarafların anlaşması üzerine işçi veya işverenin ihtiyaçları doğrultusunda esnekleştirilebilir ve kısmi süreli olarak düzenlenebilir. İş hayatında oldukça popüler bir çalışma türü haline gelen kısmi süreli çalışmayı genel olarak işçilerin işyerinde çalışan tam süreli işçilere göre daha az sürelerle çalıştığı esnek çalışma türü olarak tanımlamak mümkündür.

Esneklik, İş Sözleşmesi, Kısmi Süreli Çalışma, Çalışma Süreleri.

Nowadays in connection with technological developments and changing working conditions flexibilisation of employment contracts was needed, thus the concept of flexibility emerged in labor law. In accordance with the law numbered 4857, employment contracts can be arranged as part-time by virtue of flexibility in labor law and in accordance with demands of employee and employer. A part-time employment contract which became very popular in business life is a form of employment that carries fewer hours per week than a full-time job.

Flexibility, Employment Contract, Part-time Work, Working Time.

I. Esneklik Kavramı

Esneklik, küreselleşen dünyada değişen sosyal ve ekonomik koşullara, teknolojik gelişmelere ve uluslararası rekabet şartlarına uygun olarak işletmelerin hayatta kalabilmeleri amacı ile iş sözleşmesinin taraflarının çalışma tür ve koşullarını kendi iradeleri ile değiştirebilme ve belirleyebilme özgürlükleri olarak tanımlanabilir¹.

Esneklik kavramının işveren ve işçi tarafından değişik bakış açıları ile yorumlanabilmesi mümkündür. Zira işveren, iş hayatında esneklik uygulamalarını işletmesinin ekonomik verimliliğini arttırmak ve iş gücünden daha fazla yararlanmak gayesi ile desteklemektedir. İşçi ise esnek çalışma şartları sayesinde iş sözleşmesini kendi ihtiyaçlarına göre düzenleyebilmekte, daha özgür çalışma şartlarına sahip olabilmektedir.² Yani esneklik, bir yandan işletmelerin üretim kapasitesine, piyasa ve rekabet şartlarına uyum sağlamak, diğer yandan işçilerin sosyal ihtiyaçlarına cevap vermek amacıyla katı kuralların yumuşatılması ve tarafların daha serbest bırakılmasıdır³.

Esnek çalışma türlerinde işçinin çalıştığı yer veya sürelerde değişiklikler meydana getirilebilir. Örneğin evde çalışma esasına dayalı esnek çalışma türünde işçi işyerine tam olarak bağımlı değilken, kısmi süreli çalışmada işçinin iş saatleri tam süreli çalışan işçiye oranla farklılık göstermektedir.