Vergi Direnci ve Tarihten Bir Örnek; 1381 Köylüler Ayaklanması

Tax Resistance and an Example From History;
1381 Peasants’ Revolt

Esra DEMİR

Vergilendirme sonucunda devletin kamu harcamalarının finansmanı için geliri artarken; mükelleflerin sahip olduğu ekonomik varlıklarda azalma meydana gelir. Bu azalma sonucunda mükellefler vergiye farklı şekillerde tepki gösterebilmektedir. Vergiye gösterilen bu tepkiler vergi direnci olarak nitelendirilmektedir.

Bu çalışmada vergi direncine ve buna sebep olan olgulara değinilecek ardından da 1381 yılında Birleşik Krallıkta gerçekleşen “Köylüler Ayaklanması” ile vergi direnci kavramı somutlaştırılacaktır.

Vergi Direnci, Vergi Uyumu, Vergi Adaleti, Vergi İsyanı, Köylüler Ayaklanması, Wat Tyler İsyanı.

While taxation increases the State’s income for the financing of public expenditures, the economic assets owned by the taxpayers decrease. As a result of this decrease taxpayers may react in different forms. These reactions to the taxation are described as tax resistance.

In this study, the concept and the causes of tax resistance will be discussed and then tax resistance will be embodied with the Peasants’ Revolt that took place in 1381 in the United Kingdom.

Tax Resistance, Tax Compliance, Justice of Taxation, Tax Rebellion, Peasants’ Revolt, Wat Tyler Rebellion.

I. Giriş

Vergi, siyasi otoritenin kamu giderlerini karşılamak üzere hukuki cebir altında, kişiler ile kuruluşlardan karşılıksız olarak topladığı ayni ve nakdi değerlerdir. Özel kesimden kamu kesimine bir aktarım olan vergide mükellefler vergi borçlusunu devlet de vergi alacaklısını teşkil eder. Devletin zorlama gücüne dayanarak topladığı vergilerin borçlusu olan mükellefler toplanan vergiye karşı farklı tepkiler gösterir. Bu tepkiler mükellefin vergi bilincinin gelişmiş olması, kamu hizmetini yoğun olarak hissetmesi ya da vergi ödemedeki faydasının aksi durumdan yüksek olduğu belirlemesini yapması gibi nedenlerle gönüllü uyum olarak ortaya çıkabileceği gibi vergi adaletinin sağlanamadığını düşünen mükelleflerde vergi direnci olarak ortaya çıkabilmektedir.

Bu çalışma iki bölüm altında yapılandırılmıştır. İlk bölümde; vergi direnci, vergi direncinin sebepleri ve ortaya çıkış biçimlerine değinilecektir. İkinci bölümde ise vergi direncinin ortaya çıkış biçimlerinden biri olan vergi isyanının önemli örneklerinden 1381 yılında Birleşik Krallıkta gerçekleşen Köylüler Ayaklanması tarihsel ve vergisel boyutları ile birlikte incelenecektir.

II. Vergi Direnci

Mükellefler, kendi emekleri sonucu elde ettikleri gelirlerinde ya da harcamalarını kısarak edindikleri servetlerinde siyasi otoritenin cebre dayanarak topladığı vergi ile bir azalmanın meydana gelmesine karşı tepki gösterirler. Vergi direnci, mükelleflerin vergi ödeme hususuna karşı koymasıdır.