Finansal Kiralama Sözleşmelerinde, Kiracının Kira Bedelini Ödemede Temerrüde Düşmesi ve Hukuki Sonuçları

Mehmet KARACA

(BİRİNCİ BÖLÜM)

ÖZET:

Finansal kiralama sözleşmesi; tam iki tarafa borç yükleyen ve kullanımın devri amacı güden “sui generis” bir sözleşmedir. Kiracının finansal kira bedelini ödemede temerrüde düşmesi durumunda kiralayanın seçimlik hakları, sadece Finansal Kiralama Kanununun 25. maddesinde düzenlenen sözleşmenin feshi ve fesihle uyumlu olumlu zararının istenebilmesi seçimlik hakkından ibaret değildir. Kiralayan kira bedelini ödemede temerrüde düşen borçlusuna karşı aynı zamanda, Borçlar Kanununun madde 106-108’de sayılan seçimlik haklarını da kullanabilir. Bu çerçevede kiralayan borçlusundan, sözleşmenin aynen ifası ile birlikte gecikme tazminatının ödenmesini isteyebileceği gibi; ifa yerine olumlu zararının tazminini de seçmiş olabilir. FKK m. 25’te düzenlenen fesih ve fesihle uyumlu zarar hesaplanırken değişim teorisinin; BK m. 106-108’e göre, ifa yerine olumlu zararın tazmini hesaplanırken ise fark teorisinin uygulanması gerekmektedir. Böylece kiralayanın, fesih sebebiyle hem malını iade alma hem de malın bedelini borçlusundan talep etme imkânı ortadan kaldırılmış olmaktadır. Kanaatimizce FKK m. 25’in lafzı, bu şekilde yapılacak düzeltici bir yorumla hukuk mantığına daha uygun olan adilane bir çözüme ulaştırılmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Finansal kiralama sözleşmesinin hukuki niteliği, kiracının temerrüdü, kiralayanın seçimlik hakları, sözleşmenin aynen ifası ve gecikme tazminatı talebi, fesih ve fesihle uyumlu tazminat talebi, ifa yerine olumlu tazminat, değişim teorisi, fark teorisi, düzeltici yorum.

Giriş

Çalışmamızın konusunu; kiracının finansal kiralama bedelini ödemede temerrüde düşmesi ve hukuki sonuçları oluşturmaktadır.