Tahkim Klozunun Üçüncü Kişilere Teşmili Konusundaki İsviçre Federal Mahkemesi Kararı

Zeynep Derya TARMAN

ÖZET:

Bu çalışmada, İsviçre Federal Mahkemesinin bir tahkim anlaşmasının üçüncü kişiye teşmili için aranması gereken şartları tespit ettiği 19 Ağustos 2008 tarihli kararı incelenecektir. Uygulama açısından önem taşıyan bu karar, esas sözleşmede yer alan bir tahkim klozunun, esas sözleşme ile bağlantılı bir garanti anlaşmasının tarafına (üçüncü kişi) genişletilmesinin hangi şartlar altında mümkün olduğuna ilişkindir.

Anahtar Kelimeler: Tahkim Anlaşması, Üçüncü Kişiye Teşmil, İsviçre Federal Mahkemesi, Eser Sözleşmesi, İptal Davası, Tahkim Klozu.

Tahkim anlaşması , bir tahkim prosedürünün taraflarını ve uyuşmazlığın konusunu belirlemektedir ve bu yönüyle tahkim prosedürünün temelidir. Taraflar, aralarındaki uyuşmazlığın mahkemeler tarafından değil; bir tahkim heyeti tarafından çözümü konusunda anlaşırlar. Bu tarz bir anlaşma kural olarak yalnızca tarafları bağlar. Ancak bazı durumlarda bu anlaşmanın üçüncü bir kişiye teşmili söz konusu olabilir. Bu çalışmada, İsviçre Federal Mahkemesinin bir tahkim anlaşmasının üçüncü kişiye teşmil i için aranması gereken şartları tespit ettiği 19 Ağustos 2008 tarihli kararı¹ incelenecektir. Uygulama açısından önem taşıyan bu karar, esas sözleşmede yer alan bir tahkim klozunun, esas sözleşme ile bağlantılı bir garanti anlaşmasının tarafına (üçüncü kişi) genişletilmesinin hangi şartlar altında mümkün olduğuna ilişkindir.

I. Davanın Konusu

9 Kasım 2002 tarihinde X ve Y şirketleri Katar’da gerçekleştirilecek bir inşaat projesini konu alan bir sözleşme (esas sözleşme) imzalamışlardır. Bu sözleşme ile, X şirketi deniz suyuna yönelik bir soğutma sistemi inşa etme yükümlülüğü altına girmiştir. Buna karşılık, Y şirketi 13.750.000 USD tutarında bir meblağ ödeyecektir. Taraflar sözleşmeden doğan tüm ihtilafların, tahkim yeri İsviçre olmak üzere tahkim yolu ile çözülmesini kararlaştırmışlardır. Bunun yanı sıra, taraflar, ödeme yükümlülüğünün bir garanti ile güvence altına alınması konusunda anlaşmışlardır. Y’nin esas sözleşme uyarınca ödeme yükümlülüğü altında olduğu para borcunu herhangi bir nedenle ifa etmemesi halinde, Z (Y’nin ana şirketi) borcu ödeyeceği konusunda bir garanti vermiştir. Garanti sözleşmesi, X ve Y arasındaki akdedilmiş bulunan esas sözleşmeye açıkça atıfta bulunmak suretiyle Z’nin X’e karşı esas borçlu gibi zararı tazmin etme borcu altında olduğunu hüküm altına almıştır. Ancak bu garanti sözleşmesi, esas sözleşmenin aksine tahkim konusunda bir hüküm içermemektedir.