Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Tüketici Kredi Sigortasına Alternatif Bir Uygulama: Borcu Sonlandırma ve Borcu Erteleme Sözleşmeleri

Damla KÜÇÜK

ÖZET:

Kredinin, ayrıca bir güvence almaksızın, kişilerin gelecekteki kazanma gücü esas alınarak verilmesi, günümüzün yaygın bir uygulamasıdır. Oysa kredi alan kişinin, yani borçlunun ölümü, hastalanması, sakatlanması veya işsiz kalması gibi olaylar, kazanma gücünü ortadan kaldırarak veya azaltarak, kredi borcunun geri ödenmesini engeller. O halde, kredi borcunun zamanında ve gereği gibi ödenmesi, kişinin gelirinde herhangi bir kesintiye yol açacak bu tür olayların olmamasına veya kazanma gücünün ortadan kalkmasına yol açacak olaylara karşı kredi alacağının güvence altına alınmasına bağlıdır. Nitekim bugün, ülkemiz de dahil olmak üzere tüm dünyada kredi alacağının güvence altına alınması için çeşitli sigorta sözleşmeleri yapılmaktadır. Böylece kredi alanın ölmesi, sakatlanması, iradesi dışında işsiz kalması vb. durumlarda, kredi borcunun, sigorta bedeli ile ödenmesi sağlanmaktadır. Türkiye’de bu, kredi alan için yapılan hayat sigortası ile gerçekleştirilmektedir. Ayrıca çıkarılan Borç Ödeme Sigortası Genel Şartları ile bundan sonra işsizlik, kaza veya hastalık nedeniyle geçici iş göremezlik halleri için de sigorta yapılabilecektir. Ancak sigorta, kredi alacağının güvence altına alınması için başvurulan tek yöntem değildir. Keza son yıllarda özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde kredi alan ile veren arasında yapılan sonlandırma veya erteleme sözleşmeleri ile, alınacak bir ücret karşılığında, kredi alanın yani borçlunun ölmesi, hastalanması, sakatlanması, işsiz kalması vb olayların gerçekleşmesi üzerine kredi borcunun sona ermesi veya ertelenmesi sağlanmaktadır. Bu şekilde, gerek kredi alan gerek kredi veren, kredi borcunun zamanında ödenmemesi riskinden korunmuş olmaktadır. Bu sözleşmelerin ülkemizde henüz uygulaması yoktur. Ancak kredi kullanımındaki yaygınlığın kişilerde, kredi riskinin güvence altına alınmasını sağlayan farklı yöntemlerin varlığından haberdar olma arzusunu uyandıracağı kesindir. Bu amaçla, çalışmamızda kredi riskinin güvence altına alınması konusunda farklı bir yöntem olarak çıkan borcu sonlandırma ve borcu erteleme sözleşmelerinin özelliklerini ortaya koymaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler: Kredi sigortası, borcu sonlandırma sözleşmesi, borcu erteleme sözleşmesi, borcu sonlandırma sigortası, kredi alacağının korunması.

I. Giriş

Toplumu oluşturan bireylerin çoğunluğu, ihtiyaçları olan malları peşin olarak elde edebilme olanağından yoksundur. Buna rağmen günümüzde tüketimin, gittikçe artan bir oranda özendirildiği de gerçektir. Bu durum, bireylerin, sınırlı gelirlerinin üzerinde harcama yapmalarına izin veren yollara başvurmasına neden olmaktadır. Bu yolların başında da ihtiyaç duyulan malın kredi ile alınması vardır.

Kredi işlemini, doktrinde yapılan pek çok tanım içinde en iyi ifade eden; “zaman bakımından karşılıklı olarak aynı anda yapılmayan her türlü değer geçirilmesini, bir kredi işlemi olarak” gören tanımdır1. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere, her kredi ‘borcun ödenmemesi riski’ ile birlikte doğar. Nitekim edimlerden birisi önceden ifa edilirken, karşı edimin ifası ertelenmiştir ve borç hiç ifa edilmeyebilir. Borçlu, kasıtlı olarak kredi borcunu ifa etmeyebilir. Ancak borçlunun ölümü, sakatlığı ya da işsiz kalması da kredi borcunun ödenmesini engelleyebilir.