Ticari İşletmenin Devrinde Aktif ve Pasiflerin İntikali

Assignment of Business with Assets and Liabilities

Zafer KAHRAMAN

Türk Hukukunda ticari işletmelerin devri, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 11. ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 202. maddelerinde düzenlenmiştir. TTK m.11 hükmü uyarınca, ticari işletmenin devrinde işletmeye ait aktiflerin başkaca bir işleme riayet etmeye gerek kalmaksızın, tek bir işlemle devredilebilecekleri kabul edilmiştir. Buna göre, ticari işletmenin aktiflerinin intikali, yazılı devir sözleşmesinin ticaret siciline tescili ve ilanıyla birlikte kendiliğinden gerçekleşecektir. TBK m.202 hükmü uyarınca ise, ticari işletmenin alacaklılarının rızasını almaya ihtiyaç duymadan, ticari işletmeyle birlikte tüm pasiflerinin de devralana intikali düzenlenmiştir. Ayrıca, Türk Hukukunda, ticari işletme faaliyetine ilişkin olarak akdedilmiş olan sözleşmelerin de devralana intikal edeceği kabul edilmektedir. Bu makalede, ticari işletmenin aktifleri ve pasifleriyle birlikte devralana intikali incelenecektir.

Ticari İşletme, Ticari İşletme Devri, Devir Sözleşmesi, Aktiflerin Devri, Pasiflerin Nakli.

In Turkish Law, transfer of commercial enterprises and its legal consequences are regulated under the Article 11 of the Turkish Commercial Code (TCC) numbered 6102 and the Article 202 of Turkish Obligation Code (TOC) numbered 6098, both entered into force on July 1, 2012. Pursuant to Article 11 of TCC, in order to facilitate the transfers of assets, the acquisition of all assets and rights will be realized uno actu, by the registration and declaration of the transfer agreement which shall be concluded only in a simple written form. This means that there will be no further formal requirement such as registration in land register in order to perform the transfer of assets and rights individually. In addition to this, according to Article 202 of TOC, within acquisition of the commercial enterprise, all of its liabilities may be transferred as well as its assets without any need of approval of creditors. It is also accepted, in Turkish doctrine, that contracts concluded are likewise assumed to be part of this transfer. In this article, the transfer of commercial enterprises and its legal consequences will be analyzed.

Commercial Enterprise, Transfer of the Commercial Enterprise, Transfer of Assets, Transfer of Liabilities, Transfer Agreement of Commercial Enterprise.

GİRİŞ

Hem Türk Borçlar Kanunu hem de Türk Ticaret Kanunu kapsamında yer alan ticari işletme devri konusunda, özellikle yeni Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle birlikte birtakım önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Bu nedenle, hem bu yeniliklerin incelenmesi hem de hukuki kurumun açıklanması amacıyla, ticari işletme devrinde aktif ve pasiflerin intikali, bu makalenin konusu olarak kabul edilmiştir.

Aşağıda, öncelikle ticari işletme devri, devrin konusu olarak ticari işletme, ticari işletme devri sayılan ve sayılmayan haller ve bu devrin gerçekleşmesi için aranan şartlar incelenecektir (I). Ardından, devrin gerçekleşmesiyle birlikte aktif ve pasiflerin intikalinin hangi kapsamda ve ne şekilde gerçekleşeceği ele alınacaktır (II). Son olarak, konuyla olan yakın ilişkisi nedeniyle, ticari işletme devri sonucunda bu işletmeyle ilgili sözleşmelerin devri ele alınacaktır (III).

I. TİCARİ İŞLETME DEVRİ

Ticari işletme devrinin konusu, bir ticari işletmenin tüm organizasyonunun aktif ve pasifleriyle bir bütün olarak devralanın hâkimiyetine geçirilmesidir¹. Bunun için ticari işletme bünyesinde² bulunan ve söz konusu işletmeye tahsis edilmiş olan maddi ve gayri maddi³ malvarlığı unsurlarının ve bunların oluşturduğu ekonomik faaliyet yapısının devri gereklidir⁴.