Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

İrtikâp Suçu (TCK m.250)

Erdal Yerdelen

Kamu görevini üstlenen kişiler, görevleri dolayısıyla kamu hukukundan kaynaklanan yükümlülükler altına girmektedirler. Bu itibarla, toplumu oluşturan fertler, kamu görevlilerinden, üstlendikleri görevin ifası sırasında bu kamu faaliyetinin gerekli kıldığı yükümlülüklere uygun davranmalarını beklemektedir.

İrtikap suçları ile korunan hukuki değer, halkın kamu görevlilerine karşı duyması gerekli olan inanç ve itimattır. Bu nedenle bir yandan kamu görevlilerinin dürüst ve iyi şöhret sahibi olmalarındaki devlete ait menfaati korumak; diğer yandan da kamu görevlilerinin yetkilerini kötüye kullanarak verecekleri zararlara engel olmak ve kamu idaresinin itibarının korunması amaçlanmaktadır. Bu amaçlara, vatandaşın kamu hizmetlerinden ücretsiz faydalanma hakkı da eklenebilir.

Kamu idaresine itimadı korumak için irtikâp suçu TCK 250. Maddesinde düzenlenmiştir. İrtikâp suçu iki şekilde işlenebilir. Bunlar; icbar ve ikna suretiyle irtikap suçlarıdır. Kamu görevlisinin haksız tutum ve davranışları karşısında, kişinin haklı bir işinin gereği gibi, hiç veya en azından vaktinde görülmeyeceği endişesiyle, kendisini mecbur hissederek, kamu görevlisine veya yönlendireceği kişiye menfaat temin etmiş olması halinde, icbarın varlığı kabul edilir.

Kamu görevlisinin görevinin sağladığı güveni kötüye kullanmak suretiyle gerçekleştirdiği hileli davranışlarla, kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi ikna etmesi halinde ikna suretiyle irtikap fiili oluşur. İkna suretiyle irtikap suçu, icrai veya ihmali davranışla işlenebilir. İhmali davranışla ikna suretiyle irtikap, kamu görevlisinin, karşı tarafta var olan hatadan yararlanmak suretiyle suçu işlemesidir.

İrtikap Suçu, İcbar, İkna, Hatadan Yararlanma.

People who undertake public office are under obligations arising from public law. In this regard, members of the society expect from public officials, operating comply with obligations that required by these public affairs during the performance of their tasks.

The legal value protected by extortion crime is faith and confidience to public officials that people may have. Therefore with this crime is aimed firstly protecting state interest on good reputation and honesty of public officials, secondly preventing the damage which public officials may give by abusing their powers and good reputation of the state.

To protecting public confidence to the administration, extortion crime is regulated in article 250 of the Turkish Criminal Code. Extortion crime can be comitted in two ways. These are extortion by compelling and extortion by convincing. The presence of "compelling" accepted in the case of the person feel compelled and so provided benefits to public officials or another person who public official directed, because of the unfairly attitudes and behaviours of the public officials, his legal requirements will not be fulfilled as required, never or at least on time.

Extortion crime by convincing occurs when public officials abuse the confidience that provided by his office via fraudelent behaviours to make benefits to oneself or another person or convincing anyone make promises on this way. Extortion crime by convincing can be comitted with an executive or negligent act. Extortion crime by negligent act is comitted as public official take advantage of a mistake of opposite side.

Extortion Crime, Compelling, Convincing, Take Advantage of a Mistake.

GİRİŞ

İrtikap suçu, kamu görevlisinin görevinin sağladığı nüfuzu veya güveni kötüye kullanarak, haklı bir işinin gereği gibi, vaktinde ve tam olarak görülmesini talep eden kişiden, kendisine veya üçüncü bir kişiye yarar sağlaması veya bu yolda vaatte bulunması için kişileri icbar veya ikna etmesi ya da onda mevcut olan hatadan yararlanmasıdır1. Kamu görevlisinin haksız tutum ve davranışları karşısında, kişinin haklı bir işinin gereği gibi, hiç veya en azından vaktinde görülmeyeceği endişesiyle, kendisini mecbur hissederek, kamu görevlisine veya yönlendireceği kişiye menfaat temin etmiş olması halinde, icbarın varlığı kabul edilir.

Kamu görevlisinin görevinin sağladığı güveni kötüye kullanmak suretiyle gerçekleştirdiği hileli davranışlarla, kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi ikna etmesi halinde ikna suretiyle irtikap fiili oluşur. İkna suretiyle irtikap suçu, icrai veya ihmali davranışla işlenebilir. İhmali davranışla ikna suretiyle irtikap, kamu görevlisinin, karşı tarafta var olan hatadan yararlanmak suretiyle suçu işlemesidir.

TCK, irtikap-görev bağlantısını irtikabın bütün gerçekleştiriliş şekilleri bakımından ayrı ayrı formüle etmiştir. Böylelikle 765 sayılı TCK’nın irtikap bakımından öngördüğü düzenlemede mevcut “Memuriyet sıfatı veya görevini kötüye kullanma” ibareleri terk edilerek, bunun yerine icbar suretiyle irtikap bakımından “görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanma”, ikna suretiyle irtikap açısından “görevinin sağladığı güveni kötüye kullanma”, aynı maddenin 3. Fıkrasında ise 2. Fıkraya atıfta bulunulmak suretiyle irtikap-görev bağlantısı kurulmuştur2.