Mağdur Tipolojisi Bağlamında Yaşlı İstismarı Mağdurları
Füsun SOKULLU-AKINCI,Murat Doğan
A. GENEL OLARAK MAĞDUR TİPOLOJİSİ
Suçlu ve mağdur kavramlarını tanımlama uzun zamandır önemle üzerinde durulmuş bir konudur. Bu tanımlama en iyi sınıflandırma yoluyla olur. Suçlu tipolojisi Kriminoloji’de uzun yıllardır incelenen bir konu olmuştur. Nitekim pek çok yazar eserlerinde suçlu tiplerini bazı farklı kriterleri esas alarak sınıflandırmaktadır. Örneğin Soyaslan, suçluluğun tezahürlerine göre1 ve önceden var olan psikolojik faktörlere göre2 suçluları sınıflandırmaktadır.
Öte yandan, bireylerin sınıflandırılması ve etiketlendirilmesi bazı nahoş sonuçları da doğurur ve bu kişileri stigmatize eder; onları damgalar3. Özellikle suçlu damgası bir insana vurulduğunda, bunun değiştirilmesi çoğu kez olanaksızdır. Ancak, bu tür bir sınıflandırma yapıldıktan sonradır ki, hem faile hem de mağdura yardım etmek mümkün hale gelir; yani mağdurun yaralarını sarmak, faili rehabilite etmek ancak böyle bir tasniften sonra olanaklıdır4. Diğer bir deyişle kime ne tür rehabilitasyonun yararı olabileceği ancak bu şekilde belirlenebilir.
Viktimoloji’de de mağdurlar çeşitli şekillerde sınıflandırılmaktadırlar. Viktimoloji açısından bazı tasnifler, mağdurun suçta oynadığı rol dikkate alınarak yapılmaktadır5. Bazı suçlarda mağdurun rolü açıktır, örneğin hırsızlık, yağma, güveni kötüye kullanma gibi suçlarda suçlu, mağdur ile ya da ona ait bir mal ile doğrudan doğruya temas halindedir. Suçların pek çoğunda mağdur ve fail arasında bir etkileşim bulunmaktadır:
