Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Demokratik Yönetimin Unsurları ve Demokrasinin Anayasal Güvenceleri

Element of Democratic Management and Constitutional Guarantee of Democracy

Kemal Şahin

GİRİŞ

Demokrasinin anayasal güvenceleri tartışmalı olmakla birlikte, demokratik yönetimin korunmasının gerekliliği ve bunun anayasada yer alması noktasında, sivil toplumun yaşatılması -bu çerçevede toplantı yapma ve dernek kurma hakkı, seçme ve seçilme hakkı, seçimler ve siyasi partiler sayılabilir.1 Demokrasinin anayasal güvencelerinin neler olması gerektiği ifade edilirken, bir ülkenin kendine özgü mevcut şartlarına da bakmak gerekebilir. Bu noktadan bakıldığı zaman, Türk demokrasisinde askeri gücün mutlak şekilde kontrol edilmesi zorunluluğundan ve bunun da anayasada bir güvence olarak yer alması gereğinden söz edilebilir. Ülke çok kimlikli ve buna bağlı bir federal yapıya sahipse bu türden güvencelerin anayasal sistemde öngörölmüş olması doğaldır. Örneğin, kimi Kanada’lı anayasa hukukçuları, Kanada anayasal sisteminin dört esasa dayandığını söylemektedir; bunlar şöylece özetlenebilir: Demokrasiye dayanan parlamenter demokrasi modeli (parliamantary democracy), federalizm (federal goverment), kişi ve grup hakları (individual and group rights), ve yerli hakları (Aboriginal rights).”2

Ancak bu her yerde federalizmin daha demokratik bir yönetim biçimi sunduğu için tercih edilmesi gerektiğini bize göstermez.3 Öte yandan azınlık hakları ya da yerli hakları bu unsurların varlığına ve konumuna bağlıdır. Federalizmin alternatifi olarak bölgesel yönetim ya da belirliği bir özerkliğe sahip yerel yönetimler daha demokratik bir yönetim modeli olarak düşünülebileceği gibi, federal sistem içerisindeki federe yönetim birimlerinin kesinlikle üniter yapı içerisindeki yerel yönetimlerden daha demokratik olacağını söylemek ne kuramsal ne de ampirik açıdan doğrulanamaz.4

Demokrasiye dayanan parlamenter sistem aslında demokratik yönetim, toplantı yapma ve dernek kurma hakkı, seçme ve seçilme hakkı-seçimler ve siyasi partileri ve bütün bu hakları kuşatıcı nitelikte bir ifade hürriyeti hakkını da içermektedir. Fakat, son yıllarda çok dikkat çekici bir şekilde demokratik yönetimlerin olmazsa olmazlarından biri de azınlık gruplarının5 korunması şeklinde ifade edilmektedir.6 Böylece bu çalışmada, demokratik yönetim kavramının ne anlama geldiğini soyut olarak tanımlamaktan ziyade, demokrasinin anayasal güvencelerinden birisi ve belki de en önemlisi olan demokratik yönetimin (democratic governance) ve kapsamının neler olduğu üzerinde durulacaktır.